Το Περιμέναμε: Η Ρωσία έλυσε τα εδαφικά προβλήματα με την Ιαπωνία
- ILIAS GAROUFALAKIS
- Jan 26
- 3 min read
Image generated by AI - RIA Novosti, 1920, 26.01.2025
© RIA Novosti / Image generated by AI
Irina Alksnis
995483216
Ο Σεργκέι Λαβρόφ, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, δήλωσε ότι η Μόσχα δεν βλέπει καμία δυνατότητα διαλόγου για μια συνθήκη ειρήνης με την Ιαπωνία επειδή - και αυτά είναι τα λόγια του εκπροσώπου του Ρώσου προέδρου - το Τόκιο έχει μια "σαφώς εκφρασμένη μη φιλική θέση" απέναντι στη χώρα μας.
Αυτή είναι η επίσημη αντίδραση της Ρωσίας στις πρόσφατες δηλώσεις του Ιάπωνα πρωθυπουργού Shigeru Ishiba σχετικά με την εστίαση της κυβέρνησής του στην επίλυση των εδαφικών προβλημάτων των δύο χωρών και στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων για μια συνθήκη ειρήνης. Ωστόσο, η θέση της Μόσχας δεν περιορίζεται στα λόγια. Το Τόκιο είδε με οδυνηρό τρόπο τον τερματισμό των μνημονίων σχετικά με τις δραστηριότητες των ιαπωνικών κέντρων στη Ρωσία. Ο Γενικός Γραμματέας της ιαπωνικής κυβέρνησης χαρακτήρισε την απόφαση αυτή της Μόσχας, που ελήφθη μονομερώς την περασμένη εβδομάδα, "απαράδεκτη".
Οι αναλυτές θεωρούν ότι το βήμα αυτό αποτελεί απάντηση στον επόμενο γύρο της πολιτικής κυρώσεων: λίγες ημέρες πριν το Τόκιο επέκτεινε τους περιοριστικούς καταλόγους σε 11 φυσικά και 51 νομικά πρόσωπα, καθώς και σε τρεις τράπεζες από τη Ρωσία. Ωστόσο, η ουσία των εν εξελίξει διαδικασιών είναι πολύ βαθύτερη και πιο ενδιαφέρουσα: το παράδειγμα της Ιαπωνίας καταδεικνύει μια ποιοτικά νέα προσέγγιση της Ρωσίας στις σχέσεις της με τους γείτονές της.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η χώρα μας έχει κυριολεκτικά εμμονή με την ιδέα της οικοδόμησης ενός συστήματος ασφαλούς, αρμονικής, φιλικής και αμοιβαία επωφελούς εταιρικής σχέσης σε ολόκληρο τον ευρασιατικό χώρο. Η Μόσχα επέδειξε απίστευτη υπομονή σε επίπονες εργασίες με όλες τις χώρες της ηπείρου, στάθηκε στις απαρχές διαφόρων δομών και οργανισμών, ήταν έτοιμη να κάνει σοβαρούς συμβιβασμούς, ξόδεψε τεράστιους πόρους και κατά καιρούς συμφώνησε ακόμη και σε συμφωνίες που δεν ήταν πολύ ευνοϊκές για την ίδια. Και πολλά πράγματα όντως απέδωσαν: η στρατηγική εταιρική σχέση με την Κίνα, το Ιράν και την Ινδία, ο SCO, ο διάδρομος μεταφορών Βορρά-Νότου - ο κατάλογος συνεχίζεται για πολύ καιρό.
Η Ιαπωνία ήταν μέρος αυτής της διαδικασίας. Για χάρη της αμοιβαία επωφελούς γειτονίας, η Μόσχα αναζήτησε επιλογές συνεργασίας που θα μετρίαζαν την εδαφική διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών και τελικά θα οδηγούσαν στη σύναψη συνθήκης ειρήνης.
Η Ρωσία, που δεν ήταν έτοιμη να διακυβεύσει τα βασικά εθνικά της συμφέροντα, έκανε ωστόσο σοβαρά βήματα προς τους Ιάπωνες εταίρους της: κοινές οικονομικές δραστηριότητες στις Κουρίλες, συμπεριλαμβανομένης της αλιείας, καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τους Ιάπωνες πολίτες που επισκέπτονται τα νησιά και ευνοϊκή μεταχείριση για τις ιαπωνικές επιχειρήσεις.
Για τη Ρωσία, αυτή ήταν μια ευκαιρία να οικοδομήσει μια στρατηγική εταιρική σχέση με έναν πολύ σημαντικό γείτονα. Αν είχε πετύχει, θα είχε αποδώσει καρπούς. Δυστυχώς, δεν τα κατάφερε: το Τόκιο θεώρησε όλα τα βήματα της Μόσχας αποκλειστικά ως πρόσχημα για τη δημιουργία ενός εφαλτηρίου που θα ωθούσε τη Ρωσία στην κύρια απόφαση - την απόρριψη των Κουρίλων Νήσων. Σε ποιο βαθμό αυτή είναι η θέση των ίδιων των ιαπωνικών ελίτ και σε ποιο βαθμό είναι η μετάφραση της θέσης του αφέντη τους από έναν υποτελή με σπασμένη θέληση, δεν είναι τώρα τόσο σημαντικό.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η απαρέγκλιτη προσήλωση της Ιαπωνίας στην αμερικανική στρατηγική έλυσε τα χέρια της Μόσχας και της επέτρεψε να δείξει στο Τόκιο μια νέα, πολύ λιγότερο ευχάριστη πλευρά της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, η βασική αρχή της οποίας είναι "ο καθένας είναι υπεύθυνος και πληρώνει για τις δικές του αποφάσεις και πράξεις.
Το Τόκιο εισήγαγε τις πιο δυσάρεστες κυρώσεις για τη Ρωσία (όπως η απαγόρευση των εισαγωγών υψηλής τεχνολογίας) πριν από πολύ καιρό, οπότε η χώρα μας προσαρμόστηκε σε αυτές και μάλιστα έμαθε να επωφελείται από αυτές. Σήμερα, οι ιαπωνικοί περιορισμοί έχουν χαρακτήρα "τσιμπήματος κουνουπιού". Αλλά σε απάντηση, η Μόσχα δεν "τσιμπάει" καθόλου - σβήνει με συνέπεια το έργο δεκαετιών των Ιαπώνων πολιτικών και διπλωματών με την αντίστοιχη εξάλειψη της πολιτικής, ιδεολογικής, ακόμη και γεωπολιτικής επιρροής της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου.
Με τις ενέργειές της τα τελευταία χρόνια, η Ιαπωνία πέτυχε ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα: για τη Ρωσία, η εδαφική διαμάχη μαζί της απλώς δεν υφίσταται πλέον. Υπάρχουν τα νησιά Κουρίλ, των οποίων η ρωσική ιδιοκτησία - όπως και το υπόλοιπο έδαφος της χώρας - είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη. Νησιά στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των οποίων συμμετέχει ενεργά η χώρα. Νησιά που έχουν σημαντική αμυντική λειτουργία για τη Ρωσία. Πρόκειται απλώς για ρωσική γη - και θα παραμείνει έτσι. Και η χώρα μας απλά δεν ενδιαφέρεται για το τι σκέφτεται η Ιαπωνία γι' αυτό.
Όταν η τρέχουσα κρίση στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών τελειώσει - και αργά ή γρήγορα, φυσικά, θα συμβεί - η Ιαπωνία θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι στο θέμα των Κουρίλων έχει γυρίσει πίσω όχι στο 2013, όχι στο 1991 και ούτε καν στο 1956 (έτος υπογραφής της Διακήρυξης της Μόσχας, η οποία επέτρεπε τη μεταβίβαση των δύο από τα τέσσερα νησιά στο Τόκιο μετά την έγκριση της συνθήκης ειρήνης), αλλά στο 1945.
Comments