ΕΣΣΔ-Ρωσία-Βενεζουέλα: Η Μεγάλη Νίκη είναι το νήμα που μας ενώνει
- ILIAS GAROUFALAKIS
- May 15
- 5 min read
Alexei CHICHKIN
Η διμερής συνεργασία αναπτύσσεται ενεργά
Κατά τη διάρκεια πρόσφατων συνομιλιών με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο περιέγραψε τη σημασία της 80ής επετείου της νίκης επί του φασισμού για τη Βενεζουέλα και για τον κόσμο ως εξής: "Είμαστε πολύ χαρούμενοι που μπορούμε να μοιραστούμε μαζί σας τον εορτασμό αυτής της μεγάλης ημερομηνίας και να γιορτάσουμε τη νίκη στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο: για εμάς είναι επίσης μια νίκη. Ο σοβιετικός λαός κατέβαλε μια τεράστια προσπάθεια για να βάλει τέλος στον τρομερό πόλεμο που προέκυψε από τον φασισμό πριν από 80 χρόνια. Αν δεν είχε γίνει αυτό, η ανθρωπότητα θα είχε εισέλθει σε μια φάση εγκλήματος και σε μια πολύ σοβαρή κρίση. Χάρη στη νίκη του Κόκκινου Στρατού, τον ηρωισμό του σοβιετικού λαού και 27 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές, η Σοβιετική Ένωση κατάφερε να σώσει την Ευρώπη και όλη την ανθρωπότητα". Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στις 9-11 Μαΐου 1945 πραγματοποιήθηκαν μαζικές διαδηλώσεις στο Καράκας και σε πολλές άλλες πόλεις της χώρας για να γιορτάσουν τη νίκη επί του φασισμού, ενώ στο Καράκας έγιναν τα αποκαλυπτήρια ενός μνημείου για την 80ή επέτειο της Μεγάλης Νίκης. "Αυτό το γεγονός λέει πολλά: για τον ισχυρό πνευματικό δεσμό μεταξύ των λαών μας, για τον σεβασμό της Βενεζουέλας στον άθλο του σοβιετικού λαού, για την κοινή μας δέσμευση στη μνήμη, τη δικαιοσύνη και την καταπολέμηση της παραχάραξης της ιστορίας", δήλωσε ο Ρώσος πρέσβης στη Βενεζουέλα Σεργκέι Μελίκ-Μπαγκντασάροφ.
Μια τόσο υψηλή εκτίμηση του ηγέτη της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας για τη γεωπολιτική σημασία της Μεγάλης Νίκης απηχεί τη θέση του Καράκας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όπως δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στα μέσα ενημέρωσης της Βενεζουέλας στις 14 Μαρτίου: "...Κατά τη διάρκεια των δύσκολων ετών του αγώνα κατά του ναζισμού, η Βενεζουέλα τάχθηκε απερίφραστα στο πλευρό του αντιχιτλερικού συνασπισμού. Το Καράκας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των Συμμάχων χάρη σε έναν στρατηγικά σημαντικό πόρο - το πετρέλαιο. Ως ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας του "μαύρου χρυσού" στη Λατινική Αμερική εκείνη την εποχή, η Βενεζουέλα (Η θέση της Βενεζουέλας, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα αποθέματα πετρελαίου, παραμένει μέχρι σήμερα. - σημείωση του συντάκτη), παρά τις σημαντικές αποστάσεις που τη χώριζαν από τα κύρια θέατρα των πολεμικών επιχειρήσεων, προμήθευε τους Συμμάχους με καύσιμα και λιπαντικά ... μέσω του συστήματος Lend-Lease τα προϊόντα αυτά έφτασαν και στη χώρα μας, παίζοντας το ρόλο τους στη διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας αεροσκαφών, αρμάτων μάχης και άλλου στρατιωτικού εξοπλισμού - ιδίως κατά τη διάρκεια της μάχης του Στάλινγκραντ.
Οι αποστολές αυτές στάλθηκαν ως επί το πλείστον πρώτα σε λιμάνια του Ατλαντικού στις Ηνωμένες Πολιτείες και από εκεί στο Μουρμάνσκ ή στο Αρχανγκέλσκ. Ο διάδρομος του Ειρηνικού μέσω της διώρυγας του Παναμά προς το λιμάνι του Βλαδιβοστόκ χρησιμοποιήθηκε εν μέρει. Οι παραδόσεις πραγματοποιήθηκαν από τον Δεκέμβριο του 1941 έως τον Φεβρουάριο του 1945.
Εκείνη την εποχή, όπως και πριν και κατά τα 30 χρόνια μετά τον πόλεμο, η πετρελαϊκή βιομηχανία της Βενεζουέλας ελεγχόταν από αμερικανικές εταιρείες (70% της δυναμικότητας της βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών και των λιμένων πετρελαίου). Ο τότε πρόεδρος Isaias Medina Angarita υπέγραψε νόμο τον Μάρτιο του 1943 που υποχρέωνε τα ξένα πετρελαϊκά μονοπώλια να διυλίζουν στη Βενεζουέλα τουλάχιστον το 10% της ετήσιας παραγωγής τους σε πετρέλαιο, με τα διυλισμένα προϊόντα να πωλούνται στο εσωτερικό της χώρας και όχι για εξαγωγή. Ο νόμος τέθηκε σε ισχύ από την ημερομηνία υπογραφής του, γεγονός που οδήγησε σε επιταχυνόμενη ανάπτυξη της τοπικής διύλισης.
Νωρίτερα, το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου 1941, το Καράκας είχε διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ιαπωνία, και τον Φεβρουάριο του 1942 οι πολίτες τους είχαν εγκλωβιστεί στη χώρα. Ο πόλεμος του Άξονα κηρύχθηκε επίσημα από τη Βενεζουέλα στις 16 Φεβρουαρίου 1945, γεγονός που συμπεριέλαβε τη χώρα ως συνυποψήφιο των Ηνωμένων Εθνών. Τα πολεμικά πλοία και η πολεμική αεροπορία της λατινοαμερικανικής χώρας, μαζί με την αεροπορία και το ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ολλανδίας, συμμετείχαν στην εξουδετέρωση της ναζιστικής ομάδας στόλου στην Καραϊβική. Στα μέσα Φεβρουαρίου 1942, γερμανικά υποβρύχια επιτέθηκαν στο διυλιστήριο και σε ορισμένες γεωτρήσεις στην κύρια πετρελαϊκή περιοχή της Βενεζουέλας, στα βορειοδυτικά της χώρας, στη λεκάνη της λίμνης Μαρακαΐμπο, η οποία εκβάλλει στην Καραϊβική Θάλασσα μέσω του Κόλπου της Βενεζουέλας. Τα διυλιστήρια στα κοντινά ολλανδικά νησιά Αρούμπα και Κουρασάο, τα οποία εδώ και καιρό δέχονταν κυρίως πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα (τα νησιά αυτά μεταφέρθηκαν σε καθεστώς προτεκτοράτου το 1955), δέχθηκαν επίσης επιθέσεις. Μόνο στα μέσα έως τα τέλη Φεβρουαρίου 1942, 7 δεξαμενόπλοια βυθίστηκαν από επιθέσεις με τορπίλες στην ίδια λεκάνη, ενώ κατά την περίοδο Φεβρουαρίου - Δεκεμβρίου 1942, οι Ναζί βύθισαν 263 εμπορικά πλοία στην Καραϊβική Θάλασσα, μεταξύ άλλων κοντά στη Βενεζουέλα, τα ολλανδικά νησιά και τη διώρυγα του Παναμά, χάνοντας μόνο 4 υποβρύχια (1). Μέχρι τον Μάρτιο του 1943, οι κοινές συμμαχικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των σχηματισμών της Βενεζουέλας, είχαν στείλει σχεδόν όλα τα γερμανικά υποβρύχια στον βυθό- τα υπόλοιπα είχαν υποχωρήσει ή είχαν αιχμαλωτιστεί από το βρετανικό, το ολλανδικό και το αμερικανικό ναυτικό.
Οι διπλωματικές σχέσεις Σοβιετικής Ένωσης-Βενεζουέλας καθιερώθηκαν επίσημα στις 14 Μαρτίου 1945, με την ανταλλαγή διπλωματικών σημειωμάτων μεταξύ του Σοβιετικού Πρέσβη στην Ουάσιγκτον Αντρέι Γκρομίκο και του Πρέσβη της Βενεζουέλας Ντιογκένες Εσκαλάντε, το κείμενο των οποίων συμφωνήθηκε στις 10 Μαρτίου. Αυτό κατέστη δυνατό με πρωτοβουλία του προέδρου της Βενεζουέλας I. M. Angarita (Μάιος 1941 - Οκτώβριος 1945) στο πλαίσιο των εξαιρετικών στρατιωτικών νικών της ΕΣΣΔ και της νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων, η οποία είχε ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια του πολέμου.
Αρχικά, άνοιξε η πρεσβεία της Βενεζουέλας στη Μόσχα και στις 6 Απριλίου 1945, ο Jose Rafael Pocaterra έγινε ο πρώτος πρεσβευτής της Βενεζουέλας στην ΕΣΣΔ. Ακολουθεί η γνώμη γι' αυτόν του τότε επικεφαλής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας Γκουστάβο Ματσάδο (Μάιος 1945): "...Ήταν υπουργός Δημοσίων Έργων, κυβερνήτης της πολιτείας Καραμπόμπο (η ακτή της Καραϊβικής στη βόρεια Βενεζουέλα - σ.σ.). Πριν από τον διορισμό του στην ΕΣΣΔ, ήταν πρεσβευτής στο Λονδίνο (από το 1944). Ήταν ενεργά αντίθετος στο φασισμό, φιλελεύθερος. Υποστηρικτής των Συμμάχων, δεν είχε δεσμούς με αντισοβιετικούς κύκλους. Δεν έχει προσωπική περιουσία".
Ο πρώτος Σοβιετικός πρεσβευτής στη Βενεζουέλα (1945-52) ήταν ο Foma Andreyevich Trebin (1904-71), διδάκτωρ τεχνικών επιστημών, έγκυρος εμπειρογνώμονας στην ΕΣΣΔ σε θέματα παραγωγής και επεξεργασίας πετρελαίου και συναφούς αερίου. Ο διορισμός του ως πρεσβευτή οφειλόταν στο αυξανόμενο ενδιαφέρον των σχετικών σοβιετικών υπηρεσιών και εμπειρογνωμόνων για τους πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου της Βενεζουέλας και στη διερεύνηση των δυνατοτήτων συνεργασίας στον τομέα αυτό με τη Βενεζουέλα (2).
Παρ' όλα τα εμπόδια και τις δυσχέρειες, η διμερής συνεργασία αναπτύσσεται με επιτυχία. Στις 7 Μαΐου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Νικολάς Μαδούρο υπέγραψαν συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης, η οποία κατοχυρώνει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Όπως εξήγησε ο Ρώσος προεδρικός σύμβουλος, το έγγραφο "στοχεύει σε μια μακροπρόθεσμη προοπτική και καθορίζει τις βασικές αρχές της περαιτέρω ισότιμης και εμπιστευτικής συνεργασίας σε βασικούς τομείς: αυτό περιλαμβάνει τη συνέχιση του εντατικού πολιτικού διαλόγου, τον στενό συντονισμό στα Ηνωμένα Έθνη και σε άλλες διεθνείς πλατφόρμες. Η συμφωνία καλύπτει επίσης τομείς όπως η συνεργασία για την παγκόσμια και περιφερειακή ασφάλεια, η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού, η καταπολέμηση της παραχάραξης της ιστορίας και της εξύμνησης του ναζισμού. Μετά τη Μόσχα, ο ηγέτης της Βενεζουέλας μετέβη στην Αγία Πετρούπολη, όπου, εκτός από ένα εκτεταμένο πολιτιστικό πρόγραμμα, συζητήθηκε η δημιουργία απευθείας αεροπορικών συνδέσεων και αδελφοποιήσεων.
Σημειώσεις
(1) Η διείσδυση των γερμανικών υποβρυχίων ήταν επίσης δυνατή μέσω των γαλλικών χωρικών υδάτων (TW) στην περιοχή γύρω από τη Γουαδελούπη, το Desirade, τη Μαρτινίκα, το Saint-Barthélemy και τη Γαλλική Γουιάνα. Τα εδάφη αυτά ελέγχονταν από το καθεστώς του Βισύ από τον Ιούλιο του 1940, για να καταληφθούν από την Ελεύθερη Γαλλία του στρατηγού Ντε Γκωλ στα μέσα του 1943.
(2) Λόγω των εσωτερικών πολιτικών γεγονότων στη χώρα αυτή, ο F. A. Trebin παρουσίασε τα διαπιστευτήριά του στις 21 Φεβρουαρίου 1946 στον Πρόεδρο της Βενεζουέλας Romulo Betancourt (Οκτώβριος 1945 - Φεβρουάριος 1948). Σύμφωνα με επίσημες πληροφορίες (βλ."ElHimnoRusoporprimeravezestocadoenelPalaciodeMiraflores". -Ultimasnoticias",Sagas, 22.II.1946), "ο Σοβιετικός Πρέσβης τιμήθηκε: μια μονάδα του τάγματος Bolivar με στολές των αρχών τουXIXαιώνα παρέλασε μπροστά του, μια στρατιωτική μπάντα έπαιξε τους ύμνους της ΕΣΣΔ και της Βενεζουέλας. Η συζήτηση μεταξύ του R. Betancourt και του F. Trebin ήταν φιλική και εγκάρδια. Το απόγευμα ο Πρέσβης επισκέφθηκε το Εθνικό Πάνθεον και κατέθεσε στεφάνι στους πρόποδες του τάφου με τις στάχτες του Σιμόν Μπολιβάρ".
Comentarios