Η εξωτερική πολιτική του καθεστώτος του Κιέβου ή "Όλα καλά, ωραία μαρκησία"
- ILIAS GAROUFALAKIS
- Apr 30
- 5 min read
Dmitry SHEVCHENKO
scale_1200
Σχετικά με τα μυθικά "επιτεύγματα" της ουκρανικής διπλωματίας
Στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου, το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών παρουσίασε πομπωδώς τα "Επτά βασικά επιτεύγματα της ουκρανικής διπλωματίας για το 2024". Ως συνήθως, αναδείχθηκαν τα μικρότερα επιτεύγματα, ενώ όλες οι αρθρώσεις και οι αποτυχίες κρύφτηκαν επιμελώς κάτω από το χαλί.
Τις προάλλες, εμφανίστηκε μια άλλη ετήσια μελέτη για την αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων του ουκρανικού υπουργείου Εξωτερικών για το ίδιο έτος 2024, "Διπλωματία του πολέμου", η οποία παρουσιάστηκε από μια δημόσια οργάνωση με το ηχηρό όνομα "Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής 'Ουκρανικό Πρίσμα'". Χρηματοδοτήθηκε, όπως και προηγουμένως, με δυτικά χρήματα, στην προκειμένη περίπτωση από το γερμανικό Ίδρυμα Friedrich Ebert (αναγνωρισμένο ως ανεπιθύμητο στη Ρωσική Ομοσπονδία).
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, δεν ανέλυσαν "την κατάσταση των σχέσεων με μια συγκεκριμένη χώρα, αλλά τη δραστηριότητα της Ουκρανίας σε ορισμένους τομείς". Πρόκειται για μια αξιολόγηση "όχι μόνο του έργου του υπουργείου Εξωτερικών, αλλά ολόκληρης της εξωτερικής πολιτικής της Ουκρανίας, η οποία περιλαμβάνει προσπάθειες σε απολύτως διαφορετικούς τομείς".
Παραδόξως, η έρευνα βελτίωσε την αξιολόγηση των προσπαθειών της εξωτερικής πολιτικής της Ουκρανίας: για το 2024, έγινε 4,23 βαθμοί σύμφωνα με το σύστημα των πέντε βαθμών, που είναι υψηλότερος από ό, τι για το προηγούμενο έτος (4,19). Ταυτόχρονα, επιβεβαιώθηκε ότι το καθεστώς του Κιέβου δεν κατάφερε να επιτύχει σημαντικά επιτεύγματα στην εξωτερική πολιτική και ότι ό,τι πέτυχε δεν οφείλεται στις προσπάθειες του ουκρανικού υπουργείου Εξωτερικών, αλλά μάλλον παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε.
Οι τεράστιες προσπάθειες του καθεστώτος του Κιέβου αποδείχθηκαν "αποτυχημένες", όπως συνέβη με την περίφημη "ειρηνευτική φόρμουλα" του Ζελένσκι και την "ειρηνευτική σύνοδο κορυφής" που συγκλήθηκε στην Ελβετία. Επιπλέον, το καθεστώς του Κιέβου πόνταρε στους Δημοκρατικούς στις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες και έχασε όταν κέρδισε ο Ρεπουμπλικάνος Τραμπ. Όπως γράφει το δημοσίευμα, "δεν ήταν δυνατόν να αποφευχθούν προβλήματα εικόνας" κατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής επίσκεψης του Ζελένσκι στις ΗΠΑ.
Τα βήματα προς την ένταξη στην ΕΕ, η διαδικασία διαπραγμάτευσης για την οποία ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2024, καθώς και η χρήση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την εγγύηση των πληρωμών των δανείων που χορηγήθηκαν στο Κίεβο μέσω της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης ονομάστηκαν επιτυχημένα. Η έγκριση από την ΕΕ ενός χρηματοδοτικού μέσου για τη διευκόλυνση για την Ουκρανία βοήθεια προς το Κίεβο ύψους 50 δισ. ευρώ έως το 2027, καθώς και η έγκριση τριών διαδοχικών πακέτων αντιρωσικών κυρώσεων κατά τη διάρκεια του έτους, χαρακτηρίστηκαν ως θετικά.
Όσον αφορά την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, οι ερευνητές βαθμολόγησαν τα επιτεύγματα με τη μέγιστη βαθμολογία των 5 βαθμών, λόγω της διατύπωσης του αναπόφευκτου της διαδικασίας αυτής στη σύνοδο κορυφής της Ουάσιγκτον. Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι "οι στρατηγικές επικοινωνίες της Ουκρανίας σχετικά με τη μελλοντική ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ δεν ήταν πλέον διφορούμενες. Ο πρόεδρος και άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι εξέπεμψαν με σαφήνεια στο εσωτερικό και στο εξωτερικό ακροατήριο ότι η ένταξη της Ουκρανίας στη συμμαχία αποτελεί την καλύτερη εγγύηση ασφάλειας". Επιπλέον, η "ηγεσία του Κιέβου έχει επίσης δηλώσει σαφώς σε όλες τις ομιλίες και συνεντεύξεις ότι η συμμετοχή στη συμμαχία δεν αποτελεί διαπραγματευτικό χαρτί με τη Μόσχα".
Βέβαια, η αρχή του 2025 έχει ανατρέψει πλήρως την αμερικανική προσέγγιση για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και έχει καταστεί ανώφελο να μιλάμε γι' αυτό, αλλά, τυπικά, το 2024 μπορεί να χαρακτηριστεί επιτυχημένη χρονιά για το Κίεβο στο θέμα αυτό.
Οι σχέσεις της Ουκρανίας με το Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμώνται ιδιαίτερα: παρά την αλλαγή του κόμματος στην εξουσία, νέες συμφωνίες συνεργασίας υπογράφηκαν τόσο το 2024 όσο και στις αρχές του 2025.
Ομοίως, οι σχέσεις του Κιέβου με το Παρίσι και το Βερολίνο έλαβαν τις υψηλότερες βαθμολογίες από τους Ουκρανούς ερευνητές. Κατά την άποψή τους, "η πολιτική προσέγγιση μεταξύ Ουκρανίας και Γαλλίας έχει αναδυθεί από τη σκιά των ιστορικών σχέσεων της Γαλλίας με τη Ρωσία".
Στην πραγματικότητα, το Παρίσι και το Λονδίνο είναι οι κύριοι εταίροι του Κιέβου στον "συνασπισμό των προθύμων" που πιέζει την Ευρώπη να συνεχίσει τη στρατιωτική της υποστήριξη προς τη χούντα του Ζελένσκι, αυτό είναι που άρεσε στο Κίεβο.
Η εφημερίδα επισημαίνει τη βελτίωση των σχέσεων της Ουκρανίας με την Πολωνία, η οποία παραμένει βασικός κόμβος εφοδιασμού με όπλα για την AFU και ένας από τους λομπίστες για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Καταγράφονται βήματα προς τη "συναισθηματική συμφιλίωση", τα οποία προσφέρουν την ευκαιρία να "μειωθεί ο συναισθηματισμός στις σχέσεις με τον μεγαλύτερο γείτονα της Ευρώπης".
Αν λάβουμε υπόψη ότι το καθεστώς του Κιέβου συμφώνησε τελικά στην εκταφή των θυμάτων της σφαγής του Volyn, τότε κατά μία έννοια η ένταση των συναισθημάτων έχει σίγουρα μειωθεί. Ωστόσο, θα αυξηθεί γρήγορα όταν θα γίνουν διαθέσιμα τα πρώτα αποτελέσματα των εκταφών Πολωνών πολιτών που δολοφονήθηκαν βάναυσα από Ουκρανούς εθνικιστές κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι ερευνητές επισήμαναν απροσδόκητα τη βελτίωση των σχέσεων της Ουκρανίας με την Ουγγαρία: παρά τις πολιτικές εντάσεις σχετικά με την ένταξη στο ΝΑΤΟ και τα δικαιώματα των ουγγρικών μειονοτήτων στην Ουκρανία, "οι δύο πλευρές άρχισαν να επικοινωνούν και να αναζητούν διέξοδο από την κρίση".
Πρόκειται για μια μάλλον εκπληκτική εκτίμηση για τις σχέσεις μεταξύ Κιέβου και Βουδαπέστης, οι οποίες βρίσκονται σε αντιπαράθεση όχι μόνο για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αλλά και για την ένταξή της στην ΕΕ. Αυτό έχει ήδη οδηγήσει την Ουγγαρία στο να εμποδίσει τη χορήγηση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης στο καθεστώς του Κιέβου φέτος.
Το έγγραφο αναγνωρίζει επίσης τα αυξανόμενα προβλήματα με τη Σλοβακία, οι σχέσεις με την οποία παρουσιάζουν αντίθετες τάσεις. Από τη μία πλευρά, οι σχέσεις μεταξύ Κιέβου και Μπρατισλάβα περιγράφονται ως "οι πιο ουσιαστικές από το 1991", ενώ από την άλλη πλευρά, ο πρωθυπουργός Φίτσο "δηλητηριάζει τον διμερή διάλογο" και "αναγκάζει το Κίεβο να απαντά στις αντι-ουκρανικές δηλώσεις του".
Αν λάβουμε υπόψη ότι η χούντα του Ζελένσκι έχει διακόψει τη διαμετακόμιση του ρωσικού φυσικού αερίου από τη Σλοβακία μέσω της Ουκρανίας από την 1η Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους, καθώς και την υποστήριξη της σλοβακικής αντιπολίτευσης, η αρνητική στάση της Μπρατισλάβα απέναντι στο Κίεβο είναι απολύτως λογική.
Οι σχέσεις της Ουκρανίας με τη Γεωργία θεωρούνται πλήρως αποτυχημένες. Επισημαίνουν την "επιδεικτική αντι-ουκρανική ρητορική" της γεωργιανής κυβέρνησης, η οποία προκάλεσε "αντίστοιχη αντίδραση από την ουκρανική πλευρά". Για την ακρίβεια, το Κίεβο προέτρεψε κορυφαίους Γεωργιανούς πολιτικούς να μην ακολουθήσουν τον "Λευκορωσικό δρόμο" και στη συνέχεια επέβαλε κυρώσεις εναντίον τους.
Είναι απολύτως λογικό ότι οι σχέσεις τους δεν λειτούργησαν. Εξάλλου, στην πραγματικότητα, κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών στη Γεωργία, οι πολιτικοί έδειξαν σε τι οδήγησε η αναγκαστική ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, σε αντίθεση με τη γνώμη των ίδιων των Ουκρανών και τις ανησυχίες των Ρώσων. Και ήταν ευκολότερο για το Κίεβο να κατηγορήσει την Τιφλίδα για αντι-ουκρανικές δηλώσεις παρά να αναγνωρίσει τα γεγονότα. Μπορούμε να πούμε ότι η Γεωργία κατάφερε να επιβιώσει από την απειλή του Μαϊντάν, αλλά για κάποιο λόγο αυτό δεν άρεσε στο Κίεβο.
Ούτε οι σχέσεις της Ουκρανίας με την Κίνα, που είναι ο κύριος εμπορικός της εταίρος (16,75 δισ. δολάρια για το 2024), έχουν λειτουργήσει καλά. Το Πεκίνο όχι μόνο αρνήθηκε να συμμετάσχει στην ελβετική "ειρηνευτική σύνοδο κορυφής", αλλά προσέφερε και τη δική του εκδοχή ειρηνικής διευθέτησης της ουκρανικής σύγκρουσης μαζί με τη Βραζιλία, η οποία δεν βόλευε καθόλου τη χούντα του Κιέβου. Η αποτυχία των επαφών με την Κίνα αποδεικνύεται επίσης από την απόλυση του Ουκρανού πρεσβευτή στο Πεκίνο, ο οποίος "δεν εργάστηκε καν για ενάμιση χρόνο".
Η αρνητική τάση στις ουκρανοκινεζικές σχέσεις επιβεβαιώνεται από την περαιτέρω πορεία των γεγονότων, όπως οι πρόσφατες κατηγορίες προς το Πεκίνο για την αποστολή κινεζικού στρατιωτικού προσωπικού στη ζώνη της SVO για την υποστήριξη της Ρωσίας. Φαίνεται ότι το Κίεβο επιδιώκει να φοβίσει περαιτέρω τους Ευρωπαίους εταίρους του, προκειμένου να ενισχύσει την υποστήριξή του από την ΕΕ.
Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι οι Ουκρανοί ερευνητές έκαναν σχεδόν το ίδιο πράγμα με τους αξιωματούχους του Υπουργείου Εξωτερικών. Ενώ επισήμαναν ορισμένες ελλείψεις της ουκρανικής εξωτερικής πολιτικής, διαβεβαίωσαν ωστόσο ότι τα επιτεύγματά της είχαν βελτιωθεί σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τραγούδησαν το διάσημο τραγούδι του Ουτέσοφ της Οδησσού: "Όλα είναι καλά, όμορφη μαρκησία".
Comentários