«Αυτή είναι η μόνη επιλογή». Η Ευρώπη αποφάσισε να κάνει το τελευταίο απελπισμένο βήμα

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν - RIA Novosti, 1920, 23.10.2025

© AP Φωτογραφία / Pascal Bastien

Μάρτσελ Κίρλαν: Η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει αναπόφευκτα έλλειψη εμπλουτισμένου ουρανίου

 ΜΟΣΧΑ, 23 Οκτ — RIA Novosti, Νατάλια Ντεμπίνσκαγια. Η ζήτηση για ουράνιο στον κόσμο αυξάνεται ραγδαία. Τα τελευταία χρόνια, το πυρηνικό καύσιμο έχει αυξηθεί πολλαπλάσια, ενώ ο ανταγωνισμός οξύνεται. Εν τω μεταξύ, η ΕΕ επιθυμεί να σταματήσει τις προμήθειες από τη Ρωσία, η οποία είναι ηγέτης στον εμπλουτισμό ουρανίου. Τι θα επιφέρει μια τόσο ριψοκίνδυνη κίνηση — στο άρθρο της RIA Novosti.

Η ζήτηση αυξάνεται

Τόσο στην Ασία όσο και στην Ευρώπη υλοποιούνται μεγάλης κλίμακας προγράμματα στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, με στόχο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Το φθηνότερο «πράσινο» κιλοβάτ παρέχεται ακριβώς από τους πυρηνικούς σταθμούς.

Αυτή τη στιγμή κατασκευάζονται πάνω από 60 πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, ενώ τα σχέδια για την επόμενη δεκαετία προβλέπουν τουλάχιστον το ίδιο αριθμό.

" Σημαντικός παράγοντας είναι η ψηφιοποίηση και η επέκταση των κέντρων δεδομένων, όπου αποθηκεύονται και επεξεργάζονται δεδομένα για όλους τους τομείς της οικονομίας. Χρειάζεται όλο και περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια, και μόνο οι πυρηνικοί σταθμοί μπορούν να βοηθήσουν. Έτσι, η ζήτηση για ουράνιο θα συνεχίσει να αυξάνεται», λέει ο Μιχαήλ Χατσατουριάν, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Στρατηγικής και Καινοτόμου Ανάπτυξης του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Ρωσικής Κυβέρνησης.

Οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν επίσης αντίκτυπο. Η σύγκρουση στην Ουκρανία ανέδειξε την ισχυρή εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αυτό έδωσε ώθηση στην πυρηνική βιομηχανία και αύξησε δραματικά τη ζήτηση για πυρηνικά καύσιμα, σημειώνει το The Economist.

Οι τιμές εκτοξεύτηκαν

Δεν είναι περίεργο που το ουράνιο έχει γίνει πολύ ακριβό.

Οι αμοιβαίοι περιορισμοί επιδείνωσαν την κατάσταση. Έτσι, οι ΗΠΑ απαγόρευσαν αρχικά το εμπλουτισμένο ουράνιο από τη Ρωσία (με εξαιρέσεις και επιφυλάξεις), έλαβαν μια αντίστοιχη απάντηση από τη Μόσχα και μόνο τότε ανησύχησαν για πιθανές διακοπές στην αμερικανική πυρηνική ενέργεια.

Στην Ευρώπη δεν βιάστηκαν να το κάνουν αυτό. Η Ρωσία κατέχει την έκτη θέση στον κόσμο στην παραγωγή ουρανίου, αλλά ελέγχει το 44% των δυνατοτήτων εμπλουτισμού του.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση (20% των προμηθειών προέρχονται από τη Ρωσία) το πυρηνικό καύσιμο κοστίζει αρκετά. Το 2021 — 678 ευρώ ανά κιλό, το 2022 — 1163, το 2023 — 1713. Δηλαδή, η αύξηση από το προ-κυρώσεων επίπεδο — 2,5 φορές. Αν και το ρεκόρ ανήκει στο 2013 — 2004 ευρώ.

Το 2024, η Μόσχα πούλησε στην ΕΕ 253 τόνους εμπλουτισμένου ουρανίου αξίας 430 εκατομμυρίων ευρώ. Μόνο η Γερμανία αύξησε τις αγορές της κατά 70% — σε 68,6 τόνους.

«

Η Κίνα, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Γαλλία, αντιμέτωπες με την αύξηση των τιμών των ενεργειακών πόρων, αναβιώνουν ή επεκτείνουν τις πυρηνικές τους εγκαταστάσεις, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τη ζήτηση για ουράνιο, προσθέτει η Εκατερίνα Νοβικόβα, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Οικονομικής Θεωρίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Πλεχάνοφ.

Ωστόσο, στις Βρυξέλλες ανακοινώθηκε η σταδιακή διακοπή των προμηθειών, στο πλαίσιο του σχεδίου πλήρους απαγόρευσης του εμπορίου με τη Μόσχα, που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο οδικός χάρτης προβλέπει την απομάκρυνση του ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και πυρηνικού καυσίμου από τις αγορές της ΕΕ «με συντονισμένο και ασφαλή τρόπο», σύμφωνα με την ανακοίνωση του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ. Συγκεκριμένα, για την Euratom προβλέπεται περιορισμός στη σύναψη νέων συμβάσεων.

«

Ταυτόχρονα, στην ΕΕ φοβούνται εδώ και καιρό ότι η Μόσχα θα απαγορεύσει την εξαγωγή ουρανίου ως απάντηση στις κυρώσεις. Αυτό αποτελεί πραγματική απειλή για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, τονίζει ο Ευγένιος Σουμαρόκοφ, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Διεθνούς Επιχειρηματικότητας του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Ρωσικής Κυβέρνησης.

Βρείτε αντικαταστάτη

Η ΕΕ σκοπεύει να αναπτύξει τη δική της πυρηνική βιομηχανία. Έτσι, ο βρετανικός-ολλανδικός-γερμανικός παραγωγός εμπλουτισμένου ουρανίου Urenco ανακοίνωσε μια μαζική αύξηση της παραγωγικής του ικανότητας. Ωστόσο, οι προοπτικές είναι ασαφείς.

«

«Δυτικές εταιρείες, όπως η Urenco και η Orano, ήδη λειτουργούν στο όριο των δυνατοτήτων τους. Τα νέα έργα απαιτούν επενδύσεις δισεκατομμυρίων και πολλά χρόνια για την υλοποίησή τους. Ακόμα και αν βρεθούν εναλλακτικοί προμηθευτές, το πρόβλημα του καυσίμου για τους αντιδραστήρες VVER θα παραμείνει», διευκρινίζει ο Marchel Kyrlan, διευθύνων εταίρος του ερευνητικού κέντρου «Analytics. Business. Law».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται σε πρώτες ύλες, ιδίως από τον Καναδά, την Αυστραλία και το Καζακστάν. Αλλά και εδώ τα πράγματα δεν είναι απλά.

Το Καζακστάν είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στην εξόρυξη. Φυσικά, εκεί μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή. Η Καναδάς και η Αυστραλία διαθέτουν επίσης σημαντικά αποθέματα.

«Ωστόσο, το ακατέργαστο ουράνιο είναι μόνο το πρώτο βήμα. Το κύριο εμπόδιο είναι η μετατροπή και ο εμπλουτισμός. Η Ρωσία, εκπροσωπούμενη από την κρατική εταιρεία «Rosatom», είναι ένας μοναδικός παίκτης που ελέγχει όλα τα στάδια του κύκλου του πυρηνικού καυσίμου», λέει ο οικονομολόγος.

Επιπλέον, μέρος του ουρανίου που εξάγει η Μόσχα στο εξωτερικό, στην πραγματικότητα εξορύσσεται στο Καζακστάν, αλλά ανήκει στη Ρωσία. Επιπλέον, η Αστάνα κατασκευάζει δικά της πυρηνικά εργοστάσια, πράγμα που σημαίνει ότι σύντομα θα χρειαστεί ουράνιο για τις δικές της ανάγκες, επισημαίνει η Εκατερίνα Νοβικόβα.

Τεχνολογικά περίπλοκο

Η απόρριψη του ρωσικού πυρηνικού καυσίμου είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο και τεχνολογικά απαιτητικό έργο.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη (Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία, Φινλανδία), χρησιμοποιούν αντιδραστήρες σοβιετικής κατασκευής τύπου VVER.

«

«Έχουν σχεδιαστεί για ρωσικά καύσιμα. Η μετάβαση σε καύσιμα από άλλο προμηθευτή, για παράδειγμα την αμερικανική Westinghouse, δεν είναι απλά μια αλλαγή προμηθευτή. Είναι μια μακρά, δαπανηρή και πολύπλοκη διαδικασία, που απαιτεί πολυετή πιστοποίηση, αδειοδότηση και δοκιμές, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του αντιδραστήρα. Πέντε έως επτά χρόνια για ένα ενεργειακό μπλοκ», εξηγεί ο Kyrlan.

Έτσι, χωρίς πρόσβαση στις ρωσικές εγκαταστάσεις, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει αναπόφευκτα προβλήματα. Πρώτα απ' όλα, έλλειψη εμπλουτισμένου ουρανίου. Θα πρέπει να εμπλακεί σε σκληρό ανταγωνισμό για τις περιορισμένες μη ρωσικές ποσότητες και εγκαταστάσεις, κυρίως με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Και, όπως φαίνεται, δεν θα καταφέρει να κερδίσει.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη ξεκινήσει μεγάλης κλίμακας προγράμματα για την αναβίωση του δικού τους κύκλου καυσίμων. Η Κίνα κατασκευάζει τα περισσότερα πυρηνικά εργοστάσια και συνάπτει μακροπρόθεσμες συμβάσεις για την προμήθεια ουρανίου σε όλο τον κόσμο, ουσιαστικά «απορροφώντας» την αγορά.

Σε αυτόν τον αγώνα, η Ευρώπη, όπως επισημαίνουν οι παρατηρητές, επιβαρυμένη από περίπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες και την απουσία ενιαίας ενεργειακής στρατηγικής, κινδυνεύει να υποστεί ήττα.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση (WNA), η ζήτηση ουρανίου θα αυξηθεί σχεδόν κατά το ένα τρίτο έως το 2030, φτάνοντας τους 86.000 τόνους. Μέχρι το 2040, θα φτάσει τους 150.000. Η παραγωγή θα μειωθεί στο μισό, δημιουργώντας ένα σημαντικό χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.

https://ria.ru/20251023/uran-2049927491.html