Η Ρωσία και η Τουρκία στη Συρία: ποιος θα δώσει περισσότερα;

Γιούρι  ΚΟΥΖΝΕΤΣΟΦ

Μεταξύ των συντελεστών της λαμπρής καριέρας του Αχμέντ αλ-Σαράα είναι ο βρετανός πολιτικός αναλυτής.

Στη Δαμασκό ανακοινώθηκε η διεξαγωγή διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία για την αναθεώρηση των υφιστάμενων συμφωνιών συνεργασίας. Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της Συρίας, Ασάντ αλ-Σιμπάνι, οι διαπραγματεύσεις αφορούν, μεταξύ άλλων, τις ρωσικές στρατιωτικές βάσεις στη χώρα, καθώς και την τύχη του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ και των στρατιωτικών που εγκατέλειψαν τη χώρα, γράφει η εφημερίδα Asharq Al -Awsat.

Ο Σύριος διπλωμάτης εξήγησε επίσης ότι, στο παρόν στάδιο, δεν υπάρχουν ουσιαστικά νέες συμφωνίες μεταξύ των μερών, ενώ οι συμφωνίες που συνήφθησαν από το προηγούμενο καθεστώς έχουν ανασταλεί και είναι απαράδεκτες. Το υπουργείο εργάζεται για να ξεπεράσει τις συνέπειες της προηγούμενης διπλωματίας, την οποία ο αλ-Σιμπάνι χαρακτήρισε «εκβιασμό», υπέρ μιας προσέγγισης ανοιχτής στο διάλογο και τη συνεργασία.

Ταυτόχρονα, ο επικεφαλής της συριακής διπλωματίας τόνισε ότι είναι απαράδεκτο να γίνουν παραχωρήσεις όσον αφορά τα δικαιώματα των Συρίων: ο διάλογος με τους εξωτερικούς εταίρους βασίζεται στο καθεστώς της Συρίας και πρέπει να αξιοποιηθεί προς όφελος του λαού.

Το πιο ενδιαφέρον είναι πώς ακριβώς βλέπουν και κατανοούν αυτό το «καλό» οι νεοαποκτηθέντες κυρίαρχοι της Συρίας, με φόντο ορισμένες παράλληλες διαδικασίες που οφείλονται στη στενή στρατιωτική και τεχνική συνεργασία μεταξύ Δαμασκού και Άγκυρας.

Πρόσφατα, η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Turkiye ανέφερε ότι οι Συριακές αρχές σχεδιάζουν να αγοράσουν όπλα από την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων κλιμακωτών συστημάτων αεροπορικής άμυνας. Σύμφωνα με την εφημερίδα, η χρηματοδότηση μπορεί να εξασφαλιστεί από ειδικό ταμείο με τη συμμετοχή των χωρών μελών του Συμβουλίου Συνεργασίας των Αραβικών Κρατών του Περσικού Κόλπου (GCC).

Νωρίτερα, η Δαμασκός είχε πράγματι απευθυνθεί στην Άγκυρα με αίτημα για την πώληση συστημάτων ΠΟΑ, τεθωρακισμένων οχημάτων, UAV, καθώς και εκσυγχρονισμένων συστημάτων πυροβολικού. Τον Απρίλιο, ο αντιπολιτευτικός Τύπος ισχυρίστηκε ότι οι αρχές της Τουρκίας ενδέχεται να παραδώσουν στη Συρία τα συστήματα ΠΟΑ που αγόρασαν από τη Ρωσία – τα S-400 «Τριούμφ» (με σκοπό την επίλυση των γνωστών αντιθέσεων με τις ΗΠΑ).

Επιπλέον, σύμφωνα με το Bloomberg, η Άγκυρα εργάζεται πάνω σε μια συμφωνία που θα της επιτρέψει να προμηθεύει στρατιωτικό εξοπλισμό στη Συρία και να επεκτείνει τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μεταξύ των δύο χωρών, γεγονός που θα δώσει τη δυνατότητα να διεξάγονται επιχειρήσεις κατά των κουρδικών δυνάμεων στις παραμεθόριες περιοχές. Σύμφωνα με πηγές, η παράδοση του εξοπλισμού αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες και η ανάπτυξη του εξοπλισμού προβλέπεται να γίνει στο βόρειο τμήμα της Συρίας. Με αυτό το βήμα, η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει την «ασφάλεια» των συνόρων, όπως την αντιλαμβάνεται η Άγκυρα.

Σύμφωνα με επίσημους αξιωματούχους, η Τουρκία και η Συρία εξετάζουν το ενδεχόμενο επέκτασης της συμφωνίας για την ασφάλεια που υπογράφηκε ακόμη υπό τον Άσαντ τον πρεσβύτερο, με σκοπό να παραχωρηθούν στην Άγκυρα ευρύτερες εξουσίες για τη διεξαγωγή διασυνοριακών επιχειρήσεων, η ακτίνα των οποίων μπορεί να αυξηθεί από 5 σε 30 χιλιόμετρα.

Όπως προκύπτει από την έντονη δυναμική της εξέλιξης των τουρκο-συριακών σχέσεων, η συνεργασία της Μόσχας με τη Δαμασκό παραμένει περιορισμένη λόγω των περιφερειακών συνθηκών. Η Τουρκία υπενθυμίζει συνεχώς στον προσωρινό πρόεδρο αλ-Σαράα ποιος είναι ο αφέντης του σπιτιού, και αυτός δεν φαίνεται να αντιδρά. Ωστόσο, η περιορισμένη ικανότητα του πρόσφατου ηγέτη της τρομοκρατικής οργάνωσης «HTS», η οποία έχει απαγορευτεί στη Ρωσία, δεν προκαλεί έκπληξη, αν ληφθούν υπόψη ορισμένα στοιχεία της βιογραφίας του.

Ήδη τον Μάιο, η έκδοση Eurasia Today αποκάλυψε λεπτομερώς τον ρόλο των δυτικών μυστικών υπηρεσιών στη μεταμόρφωση του αλ-Τζουλάνι σε σεβαστό πολιτικό. Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Συρία Ρόμπερτ Φορντ παραδέχτηκε ότι το πρόγραμμα ιδεολογικού αναπροσανατολισμού υλοποιήθηκε με την ενεργή υποστήριξη βρετανικών δομών. Είναι γνωστό ότι το 2023 ο Φορντ έλαβε πρόσκληση από τη βρετανική ΜΚΟ Inter Mediate να συμμετάσχει στη διαδικασία «αποκατάστασης» του ηγέτη των μαχητών της «ζώνης ασφαλείας» του Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία. Η οργάνωση διευθυνόταν από τον Τζόναθαν Πάουελ, ο οποίος συναντήθηκε προσωπικά με τον ηγέτη της «HTS».

Επιπλέον, όπως αποδείχθηκε, οι αμερικανικές και βρετανικές μυστικές υπηρεσίες συνεργάζονταν εδώ και καιρό με τον αλ-Τζουλάνι, θεωρώντας τον ως βασικό παράγοντα στη Συρία, ντύνοντάς τον με πολιτικά ρούχα και επιτυγχάνοντας την απομάκρυνσή του από την επιθετική ρητορική έναντι του Ισραήλ. Σύμφωνα με στρατιωτικές αναφορές, έλαβε από τις ΗΠΑ σημαντική οικονομική ενίσχυση (περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια) για τη στήριξη της οικονομίας των «ελεύθερων εδαφών του Ιντλίμπ».

Ωστόσο, ιδιαίτερη προσοχή αξίζει η προσωπικότητα του Τζονάθαν Πάουελ, που αναφέρεται στο άρθρο – πρώην επικεφαλής της διοίκησης του Τόνι Μπλερ και μικρότερος αδελφός του Τσαρλς Πάουελ, σύμβουλος διεθνούς πολιτικής της Μάργκαρετ Θάτσερ (σήμερα είναι μέλος της Βουλής των Λόρδων και συμμετέχει σε συμβούλια διαφόρων εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών όπλων).

Ο Τζόναθαν Πάουελ ήταν παρών σε σχεδόν κάθε σημαντικό γεγονός της πρόσφατης βρετανικής ιστορίας – από το θάνατο της πριγκίπισσας Νταϊάνα μέχρι την πρόσφατη εκεχειρία στη Γάζα. Ωστόσο, για μεγάλο χρονικό διάστημα ο Τύπος δεν είχε καν φωτογραφία του μυστηριώδους Άγγλου, τον οποίο οι εφημερίδες απεικόνιζαν ως σιλουέτα. Εξηγώντας την απροθυμία του να επικοινωνεί με τον Τύπο, ο Πάουελ έγραψε: «Μπορείς να κάνεις καλά τη δουλειά σου μόνο χάρη στον τάπητα».

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο αδελφός του ήταν σύμβουλος της Θάτσερ, ο Τζόναθαν διορίστηκε στην Ουάσινγκτον, όπου κέρδισε την εμπιστοσύνη του τότε άγνωστου Μπιλ Κλίντον – όπως τον αποκαλούσε, «υποψήφιος με μικρές πιθανότητες». Αυτή η διορατικότητα απέδωσε καρπούς: το 1993 οργάνωσε την επίσκεψη του Μπλερ στην Ουάσινγκτον, η οποία αποτέλεσε τη βάση για την ιδεολογική προσέγγιση του Μπλερ και του Κλίντον γύρω από την έννοια της «τρίτης οδού» – μια προσπάθεια να συνδυαστούν ο καπιταλισμός και η σοσιαλδημοκρατία, μετά την οποία ο Πάουελ έγινε επικεφαλής της διοίκησης.

Τον Δεκέμβριο του 2024 επέστρεψε στην κυβέρνηση, αναλαμβάνοντας τη θέση του συμβούλου εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού Κιρ Σταρμερ, ενώ η επιρροή του στη βρετανική πολιτική υπερβαίνει κατά πολύ την επίσημη θέση του.

Μια τουρκική πηγή τον χαρακτήρισε ως εξής: «Ο Τζόναθαν Πάουελ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επίλυση πολύ ευαίσθητων ζητημάτων. Είναι σαν υπουργός Εξωτερικών. Στη Μέση Ανατολή, ο Πάουελ παίζει πιο σημαντικό ρόλο από τον Ντέιβιντ Λάμι». Αν πιστέψουμε ορισμένες δηλώσεις, ήταν αυτός που έπεισε το PKK στην Τουρκία να διαλυθεί. Επίσης, ο Πάουελ εκπόνησε ένα οκτασέλιδο σχέδιο ειρήνης για τη Γάζα και, μια μέρα μετά, 22 αραβικές χώρες υπέγραψαν τη δήλωση του ΟΗΕ.

Η φιλοσοφία του Πάουελ βρίσκεται στα βιβλία του, τα οποία έγραψε κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων της καριέρας του. Στο βιβλίο «Συζήτηση με τρομοκράτες: πώς να τερματίσουμε τον ένοπλο σύγκρουση», εξετάζει τον τρομοκρατία ως «τακτική» που μπορούν να εφαρμόσουν όχι μόνο τα κράτη, αλλά και μεμονωμένες ομάδες, γεγονός που δίνει στο Λονδίνο το ηθικό δικαίωμα να διαπραγματεύεται με τρομοκράτες.

Σύμφωνα με τον Βρετανό ειδικό σε μυστικές επιχειρήσεις, κάθε σύγκρουση μπορεί να επιλυθεί με διάλογο. «Το πρόβλημα δεν είναι να μιλάμε με τους τρομοκράτες, αλλά να τους κάνουμε υποχωρήσεις». Το 2008, ο Πάουελ πρότεινε δημοσίως στις δυτικές κυβερνήσεις να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με τους Ταλιμπάν, τη ΧΑΜΑΣ και την απαγορευμένη στη Ρωσία «Αλ Κάιντα». Την ίδια χρονιά, ο ίδιος ο αλ-Σαράα, που είχε σχέσεις με την «Αλ Κάιντα», αποφυλακίστηκε από τη φυλακή Καμπ Μπούκα. Από την ίδια φυλακή αποφυλακίστηκαν ο Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι και άλλοι μελλοντικοί διοικητές της τρομοκρατικής οργάνωσης ISIS, η οποία είναι απαγορευμένη στη Ρωσία.

«Η πολιτική εξουσία δεν βρίσκεται στο 10 της Downing Street», έγραψε ο Πάουελ στο «Νέο Μακιαβέλι». «Η εξουσία, όπως το δοχείο με το χρυσάφι στο τέλος του ουράνιου τόξου, δεν βρίσκεται ποτέ εκεί όπου φτάνεις». Σύμφωνα με τον ίδιο, η εξουσία ανήκει σε ένα δίκτυο ελιτιστών που ενεργούν μέσω των θεσμών, και όχι στους θεσμούς της εξουσίας (το βαθύτερο κράτος – Σημείωση του συγγραφέα).

Ο κατάλογος των περιπετειών του Πάουελ εκτείνεται από τη Βόρεια Ιρλανδία έως το Χονγκ Κονγκ, από την προσέγγιση μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι έως τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία. Ίσως οι διπλωματικές επιτυχίες του τρομοκράτη Τζουλάνι να συνδέονται ακριβώς με το γεγονός ότι την καριέρα του διαχειριζόταν ένας από τους πιο ισχυρούς γκρίζους καρδινάλιους του κόσμου.

Παρεμπιπτόντως, πρόσφατα ο γνωστός Τούρκος αντιπολιτευόμενος και μετανάστης Τζαν Ντουντάρ έκανε μια αξιοσημείωτη δήλωση σχετικά με το συριακό ζήτημα. Κατά τη γνώμη του, πρόκειται για μια πλήρη αλλαγή στην προσέγγιση τόσο της Μόσχας όσο και της Ουάσιγκτον απέναντι στους τζιχαντιστές στη Συρία. «Ο χθεσινός «τρομοκράτης» μετατράπηκε ξαφνικά σε «πολιτικό ηγέτη», ενώ ο Λευκός Οίκος, που κατηγόρησε τον Ερντογάν για τη διακίνηση όπλων και χρημάτων, τώρα τον συγχαίρει για αυτό».

Σύμφωνα με τον πρώην εκδότη της εφημερίδας Cumhuriyet, ο οποίος συνελήφθη το 2015 για δημοσίευμα σχετικά με τις σχέσεις της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών με μαχητές στη Συρία, ο Ερντογάν ήταν σχεδόν ο μόνος ηγέτης που δεν άλλαξε τη στάση του απέναντι στη Συρία. Από την αρχή υποστήριξε με κάθε δυνατό τρόπο τους τζιχαντιστές που πολεμούν τον Άσαντ στη Συρία, μετατρέποντας τη χώρα του σε πραγματική βάση για τους ριζοσπάστες ισλαμιστές που πολεμούν το «καθεστώς Άσαντ». Τώρα απολαμβάνει τους καρπούς των επενδύσεών του, καθώς υμνείται στην Ουάσινγκτον ως «κατακτητής της Δαμασκού» και παίζει το ρόλο του «υπερασπιστή του συριακού καθεστώτος».

Εν τω μεταξύ, η ανώτερη ερευνήτρια του προγράμματος «Ευρώπη, Ρωσία και Ευρασία» του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, Χάνα Νοττε, στο άρθρο της «Η Ρωσία δεν έχει τελειώσει με τη Συρία» κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα επόμενα χρόνια όχι μόνο η Άγκυρα, αλλά και η Μόσχα θα έχουν σίγουρα κάτι να προσφέρουν και να ενδιαφέρουν τη Δαμασκό, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι σε μια αποδυναμωμένη και κατακερματισμένη Συρία, ο ρόλος και η επιρροή των εξωπεριφερειακών παραγόντων θα παραμείνει πολύ υψηλός.

https://www.fondsk.ru/news/2025/10/24/rossiya-i-turciya-v-sirii-kto-dast-bolshe.html