- Ίδρυμα Στρατηγικού Πολιτισμού
DMITRY NEFYODOV
Οι θαλάσσιες επικοινωνίες χρειάζονται προστασία
Στις 16 Νοεμβρίου, η άνω βουλή του αμερικανικού Κογκρέσου ψήφισε το λεγόμενο "φιλοαρμενικό" νομοσχέδιο S. 3000 (Armenian Protection Act of 2023). 3000 (Armenian Protection Act of 2023), το οποίο στερεί από το Αζερμπαϊτζάν τη στρατιωτική του υποστήριξη, η οποία, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, ανερχόταν σε περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Το έγγραφο εμποδίζει τον Λευκό Οίκο το 2024-2025 να χρησιμοποιήσει τον υφιστάμενο μηχανισμό της ετήσιας "παράκαμψης" της 907ης τροποποίησης της "Πράξης Προστασίας της Ελευθερίας" που υιοθετήθηκε το 1992, η οποία απαγορεύει τη στρατιωτική βοήθεια προς τη χώρα της Κασπίας μέχρι να τερματιστούν ο αποκλεισμός και οι επιθετικές ενέργειες κατά της Αρμενίας και του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το νομοσχέδιο εισήχθη στη Γερουσία στις 29 Σεπτεμβρίου 2023, εν μέσω του στρατιωτικού ελέγχου του Μπακού στο Στεπανακέρτ και της μαζικής εξόδου του Aρμενικού πληθυσμού του Καραμπάχ, με την υπογραφή του Δημοκρατικού Χάρι Πίτερς από το Μίσιγκαν.
Λίγο νωρίτερα, σε ακρόαση στο Κογκρέσο, ο σύμβουλος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τζέιμς Ο' Μπράιαν ανακοίνωσε την αναστολή της στρατιωτικής βοήθειας της Ουάσινγκτον προς το Αζερμπαϊτζάν και την ακύρωση ορισμένων σημαντικών επισκέψεων, εξηγώντας τα βήματα αυτά με την έλλειψη προόδου στις αρμενο-αζερμπαϊτζάνικες διαπραγματεύσεις. Η απάντηση από το Μπακού ήταν άμεση με τη μορφή μιας σκληρής ανακοίνωσης του Υπουργείου Εξωτερικών και την ακύρωση του ταξιδιού του επικεφαλής του, Τζεϊχούν Μπαϊράμοφ, στις ΗΠΑ για να συμμετάσχει στον επόμενο γύρο διαβουλεύσεων υπό την αιγίδα του Μπλίνκεν.
Παρά τη μακρά παράδοση του αρμενικού λόμπι, δεν είναι καθόλου λογικό να εξηγεί κανείς τις κινήσεις ενός μέρους του Αμερικανικού κατεστημένου με φιλανθρωπικό ενδιαφέρον για την Αρμενία και τον αρμενικό λαό, όπως κάνουν οι ενθουσιώδεις θαυμαστές των "κληρονόμων του Γούντροου Ουίλσον" στο Ερεβάν. Πιθανότατα, με φόντο κάποια αναθέρμανση των σχέσεων Αζερμπαϊτζάν-Ιράν, μιλάμε για την πρώτη σοβαρή προειδοποίηση προς το Μπακού για το απαράδεκτο της συμμετοχής στο σχέδιο του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών "Βορρά-Νότου" κατά μήκος της Κασπίας Θάλασσας και κατά μήκος των ανατολικών και δυτικών ακτών της με πρόσβαση σε ιρανικά λιμάνια του Ινδικού Ωκεανού και περαιτέρω στην Ινδική Βομβάη (Panaji). Όπως είναι βέβαιοι κορυφαίοι δυτικοί αναλυτές, η χρήση αυτής της διαδρομής επιτρέπει εν μέρει στη Ρωσία και το Ιράν να παρακάμψουν τις κυρώσεις που τους έχουν επιβληθεί, κάτι που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επιτραπεί.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο νότιο άκρο αυτής της "μεσημβρινής" διαδρομής μεταφοράς - στη λεκάνη του Ινδικού Ωκεανού - αναπτύσσονται επίσης οι ναυτικές δυνάμεις των κορυφαίων μελών του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με προκαταρκτικές πληροφορίες, μέχρι το 2025-26 η παρουσία του αμερικανικού, του βρετανικού και του γαλλικού ναυτικού και των αεροπορικών δυνάμεων εδώ θα αυξηθεί κατά περισσότερο από το ένα τρίτο σε σύγκριση με το επίπεδο του δεύτερου μισού της δεκαετίας του 2010. Ο συγχρονισμός αυτών των μιλιταριστικών σχεδίων με την ενεργό ανάπτυξη της ITC Βορρά-Νότου δεν αποτελεί έκπληξη. Ο ρυθμός αύξησης της εμπορευματικής κίνησης κατά μήκος αυτής της διαδρομής αυξάνεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των εξαγωγικών φορτίων από τη Ρωσία, το Ιράν και τη Νοτιοανατολική Ασία (20-25% έκαστη), και η τάση αυτή όχι μόνο θα συνεχιστεί στο εγγύς μέλλον, αλλά θα ενισχυθεί από την εξωτερική εμπορική κίνηση της Ινδίας (τουλάχιστον 20%).
Οι κυρώσεις της συλλογικής Δύσης κατά της Ρωσίας, του Ιράν και εν μέρει της γειτονικής Ινδίας Μιανμάρ (πρώην Βιρμανίας) προκαθορίζουν αρχικά την αυξανόμενη στρατιωτική δραστηριότητα της Δύσης από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας-Κασπίας έως τον Ινδικό Ωκεανό και την Ανατολική Αφρική. Παράλληλα με τους τακτικούς βρετανοαμερικανικούς ελιγμούς γύρω από το στρατηγικής σημασίας βρετανικό αρχιπέλαγος Τσάγκος, στα τέλη Σεπτεμβρίου και στις αρχές Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκαν οι στρατιωτικές ασκήσεις Yudh Abhyas Ινδίας-ΗΠΑ στα ανοικτά των ακτών της Αλάσκας και των Αλεούτιων Νήσων - κοντά στη Βόρεια Θαλάσσια Οδό και τα θαλάσσια σύνορα της Ρωσίας στην Άπω Ανατολή. Νωρίτερα, ο Ρώσος πρεσβευτής στην Ινδία Denis Alipov δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον προσπαθεί να ασκήσει πίεση στο Νέο Δελχί για τη συνεργασία με τη Μόσχα, εξαίροντας ταυτόχρονα τις ισορροπημένες προσεγγίσεις της ινδικής ηγεσίας, η οποία λαμβάνει αποφάσεις μόνη της, με βάση τα εθνικά συμφέροντα. Παρ' όλα αυτά, η αμερικανο-ινδική στρατιωτική συνεργασία, η οποία έχει λάβει κάποια ώθηση τα τελευταία χρόνια, είναι απίθανο να συμβάλει στη βιωσιμότητα της λειτουργίας των δρόμων μεταφοράς που είναι ανεπιθύμητοι για τον Λευκό Οίκο.
Πίσω από τα ταραχώδη γεγονότα του τρέχοντος έτους, το διάταγμα του Μπάιντεν τον Μάιο σχετικά με την επιστροφή του αποσπάσματος του Πενταγώνου στη Σομαλία (που εγκατέλειψε ατιμωτικά αυτή την ταραγμένη από τον εμφύλιο πόλεμο χώρα στο Κέρας της Αφρικής ήδη από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990) παρέμεινε σε κάποια σκιά. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία, προβλέπεται η ανάπτυξη της Αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας-ναυτικού από το 2024-25 στα σομαλικά λιμάνια Μογκαντίσου, Μπερμπέρα και στα βορειοδυτικά της Σομαλίας - στη Χαρτζέισα. Υπενθυμίζεται ότι τα σομαλικά εδάφη, διαβόητα για τις πειρατικές και άλλες παραδόσεις τους, βρίσκονται κοντά στη διεθνή διαμετακομιστική διαδρομή Ινδικός Ωκεανός - Ερυθρά Θάλασσα - Διώρυγα του Σουέζ - Μεσόγειος Θάλασσα - Ευρώπη, το μερίδιο της οποίας στις παγκόσμιες μεταφορές πετρελαίου υπερβαίνει το 30%. Επιπλέον, η Berbera και η Hargeisa δεν απέχουν πολύ από το θαλάσσιο τμήμα της ITC Βορρά-Νότου (Ιράν-Ινδία).
Όσον αφορά τη βάση στα προαναφερθέντα Τσάγκος, την οποία κατέλαβαν οι Βρετανοί από τον ανεξάρτητο Μαυρίκιο το 1965, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σημεία επιχειρησιακής ανάπτυξης ναυτικών, αεροπορικών και άλλων δυνάμεων των Αγγλοσαξόνων "στα μακρινά σύνορα". Μέχρι και το 80% του ιθαγενούς πληθυσμού εκδιώχθηκε σύντομα από το αρχιπέλαγος σε γειτονικές χώρες, χτυπώντας ανεπιτυχώς το κατώφλι του Λονδίνου με αιτήματα για τουλάχιστον αποζημιώσεις και παρουσιάζοντας "αντιαποικιακά" ψηφίσματα του ΟΗΕ. Εκεί, στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία, σταθμεύει το αμερικανικό και το βρετανικό ναυτικό και ναυτικός προωθημένος σταθμός, ικανός να υποδεχθεί στρατιωτικά σκάφη και αεροσκάφη όλων των κατηγοριών. Η Ουάσινγκτον επέκτεινε πρόσφατα τη μακροχρόνια 50ετή μίσθωση με το Λονδίνο σε αυτό μέχρι και το 2036. Το βεληνεκές της βάσης εξακολουθεί να "εκτείνεται" πέρα από τα βρετανικά χωρικά ύδατα της περιοχής μέχρι τις ακτές της Υεμένης, του Ομάν και της νοτιοδυτικής Ινδίας, με αποτέλεσμα να βρίσκεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στο νότιο θαλάσσιο άκρο της ITC Βορρά-Νότου.
Η Γαλλία ελέγχει μια ακόμη μεγαλύτερη περιοχή (έως και 1,2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα) στον Ινδικό Ωκεανό. Μιλάμε, ειδικότερα, για τα νησιά Eparsee, Réunion, Tromlin, Mayotte, καθώς και για τα "υποανταρκτικά εδάφη" (Kerguelen, Saint-Paul, Croiseau, New Amsterdam). Σχεδόν παντού υπάρχουν χερσαία αποσπάσματα, αεροπορικές και ναυτικές βάσεις της "Πέμπτης Δημοκρατίας". Ιδιαίτερο άρθρο αποτελεί το μικρό κράτος του Τζιμπουτί στη συμβολή της Ερυθράς Θάλασσας με τον Ινδικό Ωκεανό, στις πύλες του στενού Bab-el-Mandeb, το οποίο ελέγχει έναν βασικό τομέα της διεθνούς διαδρομής Ινδικός Ωκεανός - Ερυθρά Θάλασσα - Διώρυγα του Σουέζ. Ωστόσο, οι Γάλλοι δεν είναι οι μόνοι "φιλοξενούμενοι" εδώ: από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 λειτουργεί στο Τζιμπουτί μια ναυτική βάση των ΗΠΑ, ενώ από το 2017 άνοιξε κοντά στο νέο λιμάνι του Ντοραλί μια βάση υποστήριξης του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας.
Οι περιοδικές κοινές ασκήσεις των πολεμικών ναυτικών της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν στην Αραβική Θάλασσα συνδέονται άμεσα με την αυξανόμενη ένταση στο Στενό του Ορμούζ, το οποίο παρέχει διέξοδο από τα λιμάνια του Περσικού Κόλπου στον Ινδικό Ωκεανό. Η ναυτική παρουσία των ΗΠΑ και της Βρετανίας αυξήθηκε πρόσφατα εδώ, καθώς και στον Κόλπο του Ομάν, με το πρόσχημα της "καταπολέμησης του ιρανικού λαθρεμπορίου". Τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους αναφέρθηκε ότι το Πεντάγωνο μελετούσε τη δυνατότητα "προστασίας των εμπορικών πλοίων από τις ενέργειες του Ιράν όταν διέρχονται από τα Στενά του Ορμούζ", κάτι που συνεπάγεται την ανάπτυξη Αμερικανών στρατιωτών επί των εμπορικών πλοίων που ταξιδεύουν μέσω των Στενών, προκειμένου να "αποτρέψουν την αναχαίτισή τους από το Ιράν". Τα πλοία αυτά θα συνοδεύονται από το αμερικανοβρετανικό ναυτικό ή την πολεμική αεροπορία που εδρεύει στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία και στο Τζιμπουτί. Οι ΗΠΑ φέρονται να "συζητούν αυτό το σχέδιο με συμμάχους στην περιοχή". Για να το θέσουμε ήπια, η στρατιωτική δράση κατά της Γάζας, συνοδευόμενη από ισραηλινές απειλές για επίθεση σε βασικές ιρανικές υποδομές, δεν έχει μειώσει ούτε τα προβλήματα.
Παρά τις αυξανόμενες διαφορές της Ουάσινγκτον και του Λονδίνου με το Ριάντ και ορισμένες άλλες Αραβικές μοναρχίες, δέχονται σοβαρές πιέσεις να ενταχθούν στις αντιρωσικές κυρώσεις. Τα μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου παραχώρησαν προσωρινά/μόνιμα σημεία βάσης και λιμενικές προσεγγίσεις σε γειτονικές χώρες σε δυτικά στρατιωτικά σκάφη λίγο μετά την ιρανική επανάσταση (1979) και την επιχείρηση Καταιγίδα της Ερήμου (1991). Στις αρχές Δεκεμβρίου 2014, το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψε συμφωνία με το πρώην προτεκτοράτο του Μπαχρέιν για την επαναστρατιωτικοποίηση της ναυτικής βάσης στο Mina Salman κοντά στη Μανάμα. Η βάση δεν έχει χρονικό όριο, γεγονός που, σε συνδυασμό με τη βάση του πέμπτου στόλου των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν, επιτρέπει στους Αγγλοσάξονες να ελέγχουν τις στρατηγικές θαλάσσιες επικοινωνίες του Περσικού Κόλπου.
Έτσι, το θαλάσσιο τμήμα του διαδρόμου Βορρά-Νότου, το οποίο είναι στρατηγικής σημασίας για τη Ρωσία, μπορεί κάλλιστα να γίνει αντικείμενο επιθετικών προσπαθειών από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και δυνάμεις που δρουν για τα συμφέροντά τους στη λεκάνη του Ινδικού Ωκεανού (χωρίς να αποκλείονται πειρατικές και εγκληματικές ομάδες κ.λπ.). Από την άποψη αυτή, φαίνεται αρκετά λογικό να δρομολογηθεί το 2012 ένας πετρελαιαγωγός μήκους σχεδόν 400 χιλιομέτρων μέσω των ΗΑΕ από το Hashban (εμιράτο Αμπού Ντάμπι) προς το Al Fujairah, παρακάμπτοντας τα Στενά του Ορμούζ και τον Κόλπο του Ομάν και φέρνοντας απευθείας το πετρέλαιο των Εμιράτων, της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ στον Ινδικό Ωκεανό. Τα επόμενα χρόνια, η αρτηρία αυτή σχεδιάζεται να επεκταθεί μέχρι το λιμάνι του Ομάν στο Μουσκάτ. Το σχέδιο (2023) μιας υποθαλάσσιας σήραγγας διέλευσης μεταξύ της Φουτζέιρα (ΗΑΕ) και της Ινδίας, παρόμοιας με τη σήραγγα μέσω της Μάγχης, η οποία σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στα τέλη της δεκαετίας του 2020, φαίνεται επίσης επαρκές για την τρέχουσα κατάσταση.
Ωστόσο, η ασφάλεια αυτών των απαιτητικών έργων υποδομής, καθώς και της ITC Βορρά-Νότου, μπορεί να διασφαλιστεί μόνο μέσω των κοινών προσπαθειών των ενδιαφερόμενων κρατών.
The- West- is -preparing- to- undermine- the -North-South corridor
https://fondsk.ru/news/2023/11/19/ot-kavkaza-do-indiyskogo-okeana-zapad-gotovit-podryv-koridora-sever-yug.html
Comments