top of page

Ο Συριακός αιφνιδιασμός μπορεί να κάνει τον Ερντογάν "να ζαλιστεί από την επιτυχία

  • ILIAS GAROUFALAKIS
  • Dec 22, 2024
  • 5 min read

ree

Ο Συριακός αιφνιδιασμός μπορεί να κάνει τον Ερντογάν "να ζαλιστεί από την επιτυχία

Image generated by AI - RIA Novosti, 1920, 22.12.2024

© RIA Novosti / Image generated by AI

Pyotr Akopov

Παρόλο που ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποκάλεσε σωστά το Ισραήλ ως τον κύριο ωφελημένο των γεγονότων στη Συρία (το οποίο πήρε την ευκαιρία να καταλάβει μέρος του συριακού εδάφους και να καταστρέψει το υλικοτεχνικό τμήμα του συριακού στρατού), ο βασικός ρόλος στη Συρία ανήκει πλέον στην Τουρκία. Όχι επειδή φιλοτουρκικές δυνάμεις ήρθαν στην εξουσία στη Δαμασκό (δεν είναι), αλλά επειδή η Άγκυρα έχει πλέον στα χέρια της τα κύρια μέσα επιρροής στο γειτονικό κράτος. Αυτό και τα κύρια βόρεια σύνορα για τους Σύρους, τα οποία ελέγχονται πλέον εν μέρει από φιλοτουρκικές δυνάμεις, και τα εκατομμύρια των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία, οι οποίοι έχουν ήδη αρχίσει να επιστρέφουν στα σπίτια τους, και η απειλή μιας στρατιωτικής επιχείρησης εναντίον των Κούρδων της Συρίας (οι οποίοι ελέγχουν το ανατολικό τμήμα των συνόρων με την Τουρκία), και η αναγνώριση του τουρκικού ρόλου από τον Τραμπ και την Ευρωπαϊκή Ένωση - όλα αυτά καθιστούν τον Ερντογάν παίκτη-κλειδί στη νέα συριακή διευθέτηση. Και δίνουν στην τουρκική ηγεσία αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές της στην παγκόσμια σκηνή στο σύνολό της.

Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε τις προάλλες στην ιστοσελίδα του κρατικού τηλεοπτικού καναλιού Haber TV με τίτλο "Τουρκία - το κλειδί για την επίλυση παγκόσμιων κρίσεων", αναφέρεται ότι η Άγκυρα έχει ενισχύσει τη θέση της ως χώρα-κλειδί για την επίλυση παγκόσμιων κρίσεων χάρη στον διαμεσολαβητικό ρόλο του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος διαμεσολάβησε με επιτυχία στις συγκρούσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας, καθώς και στη Συρία, τη Λιβύη και την κρίση μεταξύ Σομαλίας και Αιθιοπίας. Αν και από όλα τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν, μόνο το τελευταίο (ο Ερντογάν διοργάνωσε πρόσφατα μια σημαντική συνάντηση μεταξύ των ηγετών δύο μακροχρόνιας διαμάχης αφρικανικών γειτόνων) θα μπορούσε να θεωρηθεί πραγματικά επιτυχής διαμεσολάβηση, ένας τέτοιος κατάλογος αντανακλά την αυτοεκτίμηση των τουρκικών αρχών. Πιστεύουν πραγματικά ότι είναι πολύ επιτυχημένοι στο να μετατρέπουν τα προβλήματα των άλλων σε δικά τους επιτεύγματα, και ως εκ τούτου θα αυξήσουν μόνο τις προσπάθειές τους προς διάφορες κατευθύνσεις.

 

Και δεν διαφέρουν και πολύ από την άποψη της Τουρκίας, γιατί όλα αυτά έχουν κοινό χαρακτηριστικό ότι βρίσκονται στη σφαίρα των τουρκικών συμφερόντων: άλλα ως πρώην τμήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, άλλα ως ισλαμικά κράτη, άλλα ως ζώνη εγκατάστασης τουρκικών λαών. Την περασμένη εβδομάδα κυκλοφόρησαν ευρέως τα λόγια του Ερντογάν ότι το Χαλέπι και η Δαμασκός θα μπορούσαν να είναι επαρχίες της Τουρκίας αν ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος είχε λήξει διαφορετικά (δηλαδή όχι με την ήττα της). Λόγω ενός μεταφραστικού λάθους, η φράση παρουσιάστηκε σαν να ισχυριζόταν ο Τούρκος πρόεδρος ότι θα εξακολουθούσαν να αποτελούν μέρος της Τουρκίας - αν και, φυσικά, η Άγκυρα δεν διεκδικεί εδαφικά κέρδη, εκτός από ορισμένες παραμεθόριες περιοχές, ιδίως αυτές που κατοικούνται από Τουρκομάνους. Αλλά ακόμη και αυτές οι Τούρκοι θα τις πάρουν μόνο αν η Συρία καταρρεύσει εντελώς - αλλά αυτό είναι ένα σενάριο που όλοι οι μεγάλοι εξωτερικοί παίκτες θέλουν να αποφύγουν. Η προσάρτηση αμιγώς αραβικών εδαφών είναι απλά αδύνατη: η αραβική Δαμασκός μπορεί να είναι μόνο μέρος ενός ισλαμικού χαλιφάτου, όχι ενός εθνικού τουρκικού κράτους.

Αλλά η Τουρκία διεκδικεί την ηγεσία - και όχι μόνο στη Μέση Ανατολή.

Ήδη αυτή την εβδομάδα, ο Ερντογάν δήλωσε:

Ο Ερντογάν δήλωσε: "Η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την ίδια την Τουρκία. Εμείς, ως έθνος, δεν μπορούμε να περιορίσουμε τον ορίζοντά μας σε μια περιοχή 782 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η Τουρκία δεν μπορεί να ξεφύγει από το πεπρωμένο και την αποστολή της. Κινούμαστε με αυτοπεποίθηση προς τον στόχο να γίνουμε μια μεγάλη και ισχυρή Τουρκία, που θα ηγείται της εποχής".

Ναι, η Τουρκία έχει σπουδαίο παρελθόν - η Οθωμανική Αυτοκρατορία ένωσε μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου και το Χαλιφάτο ήταν το τελευταίο παγκόσμιο μουσουλμανικό σχέδιο συνδυασμού ανώτατης πνευματικής και κρατικής εξουσίας. Η Συρία, η Λιβύη, μέρος του Καυκάσου και η Κριμαία ήταν μέρος αυτής της αυτοκρατορίας - αλλά άρχισε να αποδυναμώνεται στις αρχές του 19ου αιώνα και σε έναν αιώνα τερμάτισε την ύπαρξή της. Και στον διαμελισμό της τον κύριο ρόλο έπαιξαν οι Βρετανοί και οι Γάλλοι - αν και πριν από αυτό οι Τούρκοι είχαν διεξάγει πολλούς πολέμους με τους Ρώσους. Αλλά στο Λονδίνο και στο Παρίσι εκπονήθηκαν τα σχέδια για τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια προσπάθησαν να διαμελίσουν ακόμη και το τουρκικό, δηλαδή το ανατολικό τμήμα της. Και μόνο η βοήθεια της χώρας μας (ΕΣΣΔ) επέτρεψε στον Ατατούρκ να υπερασπιστεί τα τουρκικά εδάφη και την ανεξαρτησία.

 

Τώρα, αν και η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, έχει μια ιδιαίτερη θέση σε αυτό - μεταξύ άλλων και στις σχέσεις της με τη Ρωσία. Η αμοιβαία συνεργασία μεταξύ των χωρών μας συνδυάζεται με αντιπαλότητες σε διάφορες περιοχές, μία από τις οποίες παραμένει η Συρία. Παραμένει επειδή, παρά την πτώση της δυναστείας Άσαντ για περισσότερο από μισό αιώνα, οι στενές σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Δαμασκού άρχισαν να αναπτύσσονται στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '50 - και δεν θα καταστραφούν ούτε τώρα. Ωστόσο, η απότομη ενίσχυση της θέσης της Τουρκίας στη Συρία δεν πρέπει να κάνει την Άγκυρα να ζαλίζεται από την επιτυχία - και όχι μόνο προς τη συριακή κατεύθυνση.

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η Τουρκία έχει αξιοποιήσει τρεις γεωπολιτικές έννοιες: την ισλαμική ενότητα, τον πανισλαμισμό και τον παντουρκισμό. Ενώ η ισλαμική ενότητα και ο πανισλαμισμός ήταν περισσότερο προσανατολισμένοι προς τις αραβικές χώρες (δίνοντας έμφαση στην κοινή πίστη και το κοινό παρελθόν υπό την τουρκική ηγεσία), ο παντουρκισμός στοχεύει κυρίως στον μετασοβιετικό χώρο. Εξάλλου, εκεί ζουν οι τουρκικοί λαοί και βρίσκονται τα κράτη τους (Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Κιργιστάν). Η υπερβολική ενίσχυση της τουρκικής επιρροής σε αυτούς - μεταξύ άλλων μέσω του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών - δεν μπορεί παρά να ανησυχεί τη Ρωσία. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει τα τελευταία χρόνια - από τα έργα πολιτιστικής, εκπαιδευτικής και γενικότερης ανθρωπιστικής συνεργασίας, η OTS μετατοπίζεται σταδιακά σε οικονομικά και υλικοτεχνικά, επιδιώκοντας την ενοποίηση και αυξάνοντας σταδιακά τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Αυτό αποτελεί άμεση (αν και προσεκτικά καμουφλαρισμένη) πρόκληση για τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή.

Η Κεντρική Ασία δεν πρέπει να μετατραπεί σε αρένα γεωπολιτικής αντιπαλότητας μεταξύ των ευρασιατικών δυνάμεων (δηλαδή της Ρωσίας και της Τουρκίας) - προορίζεται να αποτελέσει το κέντρο της γεωπολιτικής ισορροπίας της ηπείρου, την ηρεμία και την ανάπτυξη της οποίας εξασφαλίζουν η CSTO και η Ευρασιατική Ένωση, καθώς και ο SCO, ο οποίος δημιουργήθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό από τη Μόσχα και το Πεκίνο.

Η Τουρκία θέλει να γίνει μέλος των BRICS, αλλά είχε επίσης σχέδια για τον SCO και ακόμη και για την Ευρασιατική Ένωση. Αν η ένταξη στον SCO εμποδίζεται από τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ, δεν υπάρχουν εμπόδια στην προσέγγιση με την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση. Και αυτό θα ήταν προς το συμφέρον και τις δυνατότητες της Τουρκίας, σε αντίθεση με το φιλόδοξο αλλά καταδικασμένο σχέδιο του Μεγάλου Τουράν.

 

 


 
 
 

Comments


Post: Blog2_Post
bottom of page