Το Κίεβο ανακάλυψε το πιο επικίνδυνο όπλο και την κύρια αδυναμία της Ρωσίας
- ILIAS GAROUFALAKIS
- Jul 25
- 6 min read

Εικόνα που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη - ΡΙΑ Νωβόστι, 1920, 25.07.2025
© RIA Novosti / Εικόνα δημιουργημένη από τεχνητή νοημοσύνη
Νατάλια Οσίποβα
375
Στα σύνορα του Κουρσκ, οι πυροτεχνουργοί εξακολουθούν να βρίσκουν θανατηφόρα δώρα από τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας — αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, ενσωματωμένους σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Δεν προορίζονται για τους στρατιώτες του ρωσικού στρατού, αλλά αποκλειστικά και μόνο για τη δολοφονία αμάχων Ρώσων πολιτών. Έχουν ναρκοθετηθεί φτυάρια, βραστήρες, ρολόγια, φακοί, αλυσοπρίονα, πορτοφόλια, δεσμίδες χρημάτων και ακόμη και σοκολάτες. Αλλά οι πιο τρομακτικές και συμβολικές εκρηκτικές παγίδες σε αυτή τη σειρά είναι οι βόμβες-βιβλία. Πρόκειται για συνηθισμένα βιβλία, που θα βρείτε σχεδόν σε κάθε οικογενειακή βιβλιοθήκη που συγκεντρώθηκε κατά τη σοβιετική εποχή. «Οι τρεις μουσκέτες» του Αλέξανδρου Δουμά — χαρακτηριστικό αναγνωρίσιμο εξώφυλλο με ανάγλυφες βινιέτες. Τέτοια βιβλία πωλούνταν στη Μόσχα, στο Κίεβο και στη Ρίγα. Πώς πωλούνταν; Τα έπαιρναν, τα αντάλλασσαν, τα ζητιάνευαν, μερικές φορές τα «έκλεβαν» από τις βιβλιοθήκες των φίλων τους.
Και μέσα σε αυτό το βιβλίο, γνωστό από την παιδική ηλικία στους περισσότερους Ρώσους στο μετασοβιετικό χώρο, το χέρι κάποιου δαίμονα από τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας τοποθετεί εκρηκτικά με πυροκροτητή. Ο μηχανισμός είναι εξαιρετικά απλός: ανοίγεις το βιβλίο και εκρήγνυται.
Σε αυτό το αντικουλτουρικό, αντιρωσικό, αντιλογοτεχνικό και αντι-ανθρωπιστικό σχέδιο αντικατοπτρίζεται όλη η φιλοσοφία του μίσους του εχθρού. Εναντίον τι πολεμούν; Εναντίον της ρωσικής γλώσσας, εναντίον της ρωσικής κουλτούρας — και ο Ντουμά, σε μετάφραση, είναι αναμφίβολα από καιρό μέρος του ρωσικού πολιτισμικού κώδικα, που έχει ενσωματώσει το ευρωπαϊκό στοιχείο σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορεί να διαχωριστεί, με τους Μπογιάρσκι και Σμιρνίτσκι στους ρόλους των μουσκέτων — ρωσοσοβιετικοί λαϊκοί ήρωες. Πολεμούν και ενάντια στην ευρωπαϊκή κουλτούρα ως τέτοια, επειδή ο Δουμά, οι μουσκέτες και η Γαλλία είναι παγκόσμια συνδετικά στοιχεία. Πολεμούν ενάντια στην ανάγνωση ως τρόπο ζωής και μετάδοσης της γνώσης. Πολεμούν ενάντια στην εμπιστοσύνη στο λόγο ως τέτοιο. Δηλαδή, είναι πόλεμος ενάντια στον Θεό, επειδή ο πρώτο Λόγος ήταν δικός Του.
Οι άνθρωποι σχολιάζουν με πικρία: τι ακριβής υπολογισμός — είναι προφανές ότι μόνο ένας Ρώσος θα ανοίξει αυτό το βιβλίο, ενώ ένας Ουκρανός που έχει υποστεί την επιρροή των Μπαντερουκων δεν θα το κάνει. Δηλαδή, η βόμβα είναι στοχευμένη κατά της ρωσικής μόρφωσης και λογοτεχνίας, κατά όσων θέλουν να γνωρίζουν.
Αυτός ο δρόμος — προς τη βόμβα στο βιβλίο — ξεκίνησε με την πολιτική απόφαση για την απορωσοποίηση των βιβλιοθηκών στην Ουκρανία το 2022. Καταστράφηκαν περισσότερα από 20 εκατομμύρια βιβλία. Οι βιβλιοθήκες καθαρίστηκαν από ρωσικά και σοβιετικά κλασικά έργα — Τσέχωφ, Ντοστογιέφσκι, Πούσκιν, Τολστόι, Σολοχόφ, Σούκσιν, Μπονταρέφ, καθώς και από λογοτεχνία που εκδόθηκε στη Ρωσία μετά το 1991: ρομαντικά μυθιστορήματα, αστυνομικά, φανταστικά. Αλλά όχι μόνο. Πέταξαν ακόμη και βιβλία Ουκρανών συγγραφέων, γραμμένα κατά την εποχή της ΕΣΣΔ.
Η βεβήλωση μνημείων Ρώσων συγγραφέων και ποιητών στην Ουκρανία είναι μια εμφανής προπαγάνδα, ένα δημόσιο φτύσιμο στο πρόσωπο των Ρώσων. Με τα βιβλία δεν ήταν τόσο φανερό — τα υπέβαλαν σε γενοκτονία, τα έβγαζαν σιωπηλά από τα ράφια, τα έσβηναν και τα έκοβαν.
Τα βιβλία καταστρέφονταν σκόπιμα, γνωρίζοντας ότι από αυτά ξεκινά η ρωσική κουλτούρα. Αρχικά, αυτό σοκάρισε ακόμη και τους πολίτες της Ουκρανίας. Αλλά σταδιακά — και από την ιστορία γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να πέσει όσο χαμηλά θέλει, ειδικά αν τον ενθαρρύνει ο γκαουλάιτερ — το κακό έγινε κανόνας, παρουσιάστηκε ως καλό. Τα αποτελέσματα αυτής της εκστρατείας για τη δολοφονία της ρωσικής βιβλιογραφίας μπορούσαμε να δούμε σε ένα σοκαριστικό βίντεο που έγινε viral στο διαδίκτυο. Μια γυναίκα, που από την εμφάνισή της φαινόταν να έχει τελειώσει το σοβιετικό σχολείο, το καλύτερο στον κόσμο, όπως θυμόμαστε, στη χώρα με τους περισσότερους αναγνώστες, έσκιζε με μανία μπροστά στην κάμερα σπάνιες εκδόσεις μεγάλων συγγραφέων. Επαναλάμβανε, σαν μάγισσα: «Α, Ντοστογιέφσκι!!! Πάρε αυτό! Τσέχωφ; Φυσικά, πώς θα μπορούσε να λείπει! Πήγαινε να ακολουθήσεις τον Ντοστογιέφσκι! Πάρε αυτό, πάρε αυτό!» Έσκιζε, σαν να σκότωνε, πάλευε με τα βιβλία, τα χτυπούσε, έσκιζε τα εξώφυλλα και έσκιζε τις σελίδες. Προκύπτει η σύγκριση με τις ναζιστικές πυρές από βιβλία. Αλλά, κατά κάποιον τρόπο, αυτό που συμβαίνει είναι πιο φρικτό, αν και όχι πολύ χειρότερο. Το ναζιστικό κράτος κατέστρεφε τα βιβλία, και αυτό το έκαναν άνθρωποι του καθεστώτος και του κόμματος. Στην Ουκρανία, στον πόλεμο κατά των βιβλίων συμμετέχουν απλές ακτιβίστριες, «γυναίκες από τη γειτονιά», που μοιάζουν με τις συνηθισμένες συμπατριώτισσές μας.
Γιατί οι εχθροί των Ρώσων και της Ρωσίας στοχεύουν πάντα στη λογοτεχνία; Κάποιοι ασυνείδητα, σε επίπεδο αντανακλαστικών, όπως εκείνη η τρελή που σκίζει σπάνιες εκδόσεις, και κάποιοι συνειδητά, λαμβάνοντας αποφάσεις για τον καθαρισμό των βιβλιοθηκών. Οι εχθροί μας γνωρίζουν το βασικό για εμάς, αυτό που εμείς οι ίδιοι δεν παρατηρούμε ή αποφεύγουμε να δούμε, σαν να είναι διδακτικό. Κάποτε ήταν της μόδας ένα παιδικό αστείο: αν το καλύτερο δώρο είναι ένα βιβλίο, τότε δεν θα μου αγοράσετε τίποτα άλλο; Απορρίψαμε τον πολιτιστικό μας κανόνα, αποφασίζοντας ότι προτιμούμε να αγοράζουμε τζιν και αυτοκίνητα. Και τα βιβλία; Πιέζουν στο διαμέρισμα, δεν έχουμε χρόνο να διαβάσουμε, έχουμε τα gadget – και τις βιβλιοθήκες της γιαγιάς, μέχρι και τον Ντυμά με το χαρακτηριστικό εξώφυλλο, που πετάχτηκαν στα σκαλιά των πολυκατοικιών. Ο εχθρός μας ξέρει καλύτερα από εμάς τους ίδιους. Στο βιβλίο βρίσκεται η ουσία του Ρώσου ανθρώπου, ο τρόπος μετάδοσης των αξιών, η στάση απέναντι στη ζωή, ο καθορισμός των στόχων, το σύστημα ιεραρχίας. Ακόμα και αν ο ίδιος δεν διαβάζει και μάλιστα καυχιέται γι' αυτό, για τα παιδιά του θέλει μια βιβλική μοίρα — καλή εκπαίδευση, πολλές γνώσεις, την ικανότητα να γράφουν και να διαβάζουν όχι μόνο στη γλώσσα τους, αλλά και σε πολλές άλλες, την ικανότητα να μιλούν όπως γράφουν. Και από την άποψη της πίστης και των παραδοσιακών θρησκειών της Ρωσίας, το βιβλίο είναι ιερό. Ο λατρευτικός χαρακτήρας του βιβλίου δεν έχει εξαφανιστεί.
Απαγόρευσε τα βιβλία, μάθε στους ανθρώπους να μην διαβάζουν, κήρυξε τον Πούσκιν και τον Τολστόι εχθρούς — και θα έχεις Ρώσους χωρίς συνείδηση και τιμή, αλλά με τη μανία, την επιμονή, το θάρρος, την απελπισία και το πείσμα που μας χαρακτηρίζουν. Ακριβώς αυτό που βλέπουμε στη χώρα, πίσω από την «ταινία». Ένας Ρώσος χωρίς βιβλία στο κεφάλι γίνεται μπάντεργος, ανατινάζει βιβλία και μνημεία.
Κάποτε, όταν ήμουν μικρή, σε μια κατασκήνωση των πρωτοπόρων «Αρτεκ», είδα ένα αγόρι από το Αφγανιστάν. Δεν είχε τα χέρια του. Όλη η κατασκήνωση έμαθε την ιστορία του. Οι Αμερικανοί πετούσαν στυλό με μπίλια – κάτι που τότε ήταν άγνωστο σε μια φτωχή χώρα. Το παιδί άρπαξε ένα και έμεινε για πάντα ανάπηρο. Αλλά επέζησε. Πολλά παιδιά του Αφγανιστάν σκοτώθηκαν από τέτοιες βόμβες. Οι βόμβες-παγίδες σκοτώνουν τους πιο δραστήριους, τους πιο περιπετειώδεις, τους πιο περίεργους, τους πιο τολμηρούς. Γιατί το στυλό είναι απαραίτητο σε όσους θέλουν να γράφουν, σωστά; Όπως και το βιβλίο σε όσους θέλουν να διαβάζουν. Δηλαδή στη μελλοντική ελίτ της χώρας. Ο εχθρός ξέρει καλά πώς να σκοτώνει το μέλλον.
Ένα από τα πιο συμβολικά μέρη της ρωσικής κουλτούρας είναι το Μιχαϊλόφσκο. Η ιστορία και η ίδια η φύση έχουν δημιουργήσει εδώ μια πολιτιστική ιεραρχία. Στον λόφο του μοναστηριού Σβιατογκόρσκο, ο Πούσκιν κοιμάται τον αιώνιο ύπνο του. Κάτω από το βουνό, κοντά στο μοναστήρι, βρίσκεται ο αδελφικός τάφος και το μνημείο των πεσόντων στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Και στην είσοδο της σκάλας που οδηγεί στον τάφο του Πούσκιν, υπάρχει ένα μνημείο για τους εννέα μαχητές που αποναρκοθέτησαν τον τάφο του μεγάλου ποιητή. Ήταν επαγγελματίες, αλλά ο εχθρός αποδείχθηκε πιο εξελιγμένος και χρησιμοποίησε τα πιο σύγχρονα όπλα της εποχής για να καταστρέψει το ρωσικό ιερό, εφαρμόζοντας ταυτόχρονα διάφορες μεθόδους ναρκοθέτησης. Εννέα μαχητές έδωσαν τη ζωή τους για να μην βεβηλωθούν τα λείψανα του μεγαλύτερου Ρώσου ποιητή. Μαζί με άλλους στρατιώτες που απελευθέρωσαν το Πούσκινγκόριε, στον αδελφικό τάφο κοντά στα τείχη του μοναστηριού του Σιαγκούργκιο είναι θαμμένοι ο ανθυπολοχαγός Βλαντιμίρ Κονόνον από την περιοχή του Αρχάγγελσκ, ο υπολοχαγός Σεργκέι Ποκίντοφ, ο ανθυπολοχαγός Ιβάν Κομπάροφ και ο οπλίτης Ιβάν Γιαρτσέφ από την περιοχή του Τάμμποφ, ο ανθυπασπιστής Μιχαήλ Καζάκοφ από το Ραμένσκο του Μόσχας, ο ανθυπασπιστής Νικολάι Ακούλοφ από την Κολόμνα, ο δεκανέας Βιτάλι Τρένοφ από την περιοχή Κοστρόμα, ο οπλίτης Γιέγκορ Κοζλόφ από την περιοχή Τσελιάμπινσκ, ο οπλίτης Ιβάν Τραβίν από την περιοχή Ιβάνοβο. Η καταστροφή του Πούσκινγκόργκι και η τοποθέτηση εκρηκτικών στον τάφο του ποιητή ήταν μία από τις κατηγορίες που απαγγέλθηκαν στους ναζί στη Δίκη της Νυρεμβέργης.
Οι Ρώσοι θυσιάζουν τη ζωή τους για τη λογοτεχνία. Οι αντιρωσοί βρήκαν τρόπο να σκοτώνουν τους Ρώσους με τα βιβλία.
Ο ναζισμός έχει από καιρό κηρύξει πόλεμο κατά του λόγου. Ο Βλαντλέν Τατάρσκι δολοφονήθηκε επειδή ήξερε να μιλάει και να γράφει. Η Ντάρια Ντουγκίνα έχασε τη ζωή της επειδή ήξερε να χειρίζεται το λόγο. Η απόπειρα δολοφονίας του Ζαχάρη Πριλέπιν έγινε εξαιτίας των λόγων που είπε εκ μέρους και υπέρ του Ντονμπάς. Η Μαργαρίτα Σιμόνιαν και ο Βλαντιμίρ Σολόβιεφ παραλίγο να γίνουν θύματα απόπειρας δολοφονίας, και πάλι για την ικανότητά τους να μιλούν. Ετοιμαζόταν τρομοκρατική ενέργεια εναντίον του μητροπολίτη Τίχωνα, και πάλι για τα λόγια, τα κηρύγματα και τα βιβλία του. Όσοι γνωρίζουν τη ρωσική γλώσσα είναι εχθροί της ουκρανικής κρατικής υπόστασης, πιστεύουν οι ναζιστές.
Η αντίσταση εδώ μπορεί να είναι μόνο μία. Διαβάζουμε. Πηγαίνουμε στις βιβλιοθήκες. Γράφουμε. Κάποιος μπορεί να βρει χρόνο για μία σελίδα την ημέρα — υπέροχα, κάποιος άλλος μπορεί να διαβάζει ένα βιβλίο την εβδομάδα. Δεν έχει σημασία — διαβάζουμε. Η ανώτερη μορφή αντίστασης στον σκοτοβόρο αντιβιβλιο ναζισμό είναι οι συγγραφείς που πηγαίνουν στο μέτωπο και ακόμη και εκεί (που αλλού;) γράφουν βιβλία, καταγράφοντας τα γεγονότα απευθείας από το χαράκωμα. Η πολεμική πεζογραφία και η πολεμική ποίηση είναι η απάντηση της ρωσικής κουλτούρας στην προσπάθεια να την καταστρέψουν φυσικά, σκοτώνοντας τα ρωσικά βιβλία. Θα γράψουμε και θα εκδώσουμε καινούργια. Μεταξύ άλλων και στην πρώην Ουκρανία.
Και ένας άλλος τρόπος να πολεμήσεις με τα λόγια επινοήθηκε από τον πρώην κρατούμενο, που υπηρέτησε με συμβόλαιο, και τώρα συγγραφέα Ντανίιλ Τουλένκοφ: μαζεύει χρήματα για «μαβίκι» και διοργανώνει ψηφοφορία μεταξύ των αναγνωστών για το καλύτερο όνομα για το drone. Κάπου εκεί έξω πετάει τώρα το επικίνδυνο και πονηρό drone «Κοτ Μπαγιούν» — μια θανατηφόρα ρωσική λέξη.







Comments