Το Ιράν είναι έτοιμο να υποχωρήσει σε όλα

Image generated by AI - RIA Novosti, 1920, 18.06.2025

© RIA Novosti / Image generated by AI

Sergey Savchuk

588

Για δεύτερη ημέρα στη Μέση Ανατολή, συνεχίζεται η ανταλλαγή πυραύλων διπλωματίας μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ. Με κάποια υπερβολή, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι ολόκληρος ο πολιτισμένος και βιομηχανικός κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις, αλλά όχι στις περιοχές των βομβαρδισμών, αλλά γύρω από τα Στενά του Ορμούζ. Όλοι έχουν μάθει καλά τη γεωγραφία, αλλά η κατάσταση στο σύνολό της τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τις φήμες που κυκλοφορούν ότι η Τεχεράνη θα κλείσει μια από τις κύριες υλικοτεχνικές αρτηρίες της θάλασσας.

Δηλώσεις από διάφορες πηγές ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Για παράδειγμα, το Κέντρο Επιχειρήσεων Ναυτιλιακού Εμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου (UKMTO), το οποίο παρακολουθεί την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Άντεν και την Αραβική Θάλασσα 24 ώρες το 24ωρο, ανέφερε ότι υπήρξαν πολυάριθμες διαταραχές στον ραδιοεξοπλισμό και τον εξοπλισμό πλοήγησης στον τομέα των Στενών του Ορμούζ, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι αποτέλεσμα στοχευμένης παρεμβολής.

Η Τεχεράνη εξακολουθεί να είναι κάπως απασχολημένη με άλλα ζητήματα και δεν έχει σχολιάσει επίσημα. Ποια είναι λοιπόν η πιθανότητα ενός ιρανικού αποκλεισμού και πού κρύβονται οι τεράστιες παγίδες σε αυτό το φαινομενικά προφανές δίαυλο; Πρώτα, μερικοί αριθμοί και τάσεις, γιατί από αυτούς αναπτύσσεται η μεγάλη πολιτική.

Το Στενό του Ορμούζ είναι η θαλάσσια οδός μεταξύ του Περσικού Κόλπου και του Κόλπου του Ομάν, στο στενότερο σημείο του έχει πλάτος μόλις 39 χιλιόμετρα. Από τα βόρεια, η ακτογραμμή ανήκει εξ ολοκλήρου στο Ιράν, ενώ από τα νότια βρίσκονται απέναντί τους τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ένα μικρό αλλά πολύ πετρελαιοφόρο τμήμα του Σουλτανάτου του Ομάν. Λίγο πιο κάτω στη νότια ακτή, προς τα νοτιοδυτικά, βρίσκονται το Κατάρ, το Μπαχρέιν, η Σαουδική Αραβία και το Κουβέιτ. Από αυτόν τον κατάλογο η βασική ιδέα είναι ήδη αρκετά σαφής, ας προσθέσουμε μόνο ότι όλες αυτές οι χώρες είναι σαν να είναι κλειδωμένες μέσα στο "σακί" του Περσικού Κόλπου και υπάρχει μόνο μία έξοδος προς τον Παγκόσμιο Ωκεανό - μέσω του Ορμούζ.

Όλοι καταλαβαίνουν ότι η αρτηρία αυτή δεν είναι μόνο μια υδάτινη οδός αλλά και μια αρτηρία μεταφοράς πετρελαίου, αλλά η σημασία της μειώνεται σταδιακά τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά τον τυφώνα-που μοιάζει με αύξηση της παραγωγής των ίδιων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών για την Ενέργεια(EIA) αναφέρει ότι πριν από 20 χρόνια, πάνω από το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών πετρελαίου περνούσε από το Στενό, και το 40% αν συμπεριληφθούν και τα διυλισμένα προϊόντα. Όσον αφορά τις περιφερειακές χώρες παραγωγής, το ποσοστό αυτό ανερχόταν σε περίπου 90 τοις εκατό του συνόλου του πετρελαίου που παράγεται στην περιοχή του Κόλπου. Οι κύριες αγορές ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη και η Ιαπωνία. Το μερίδιο του περσικού πετρελαίου στην εθνική κατανάλωση ήταν 15, 25 και 70 τοις εκατό, αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως διέρχονται από τα Στενά του Ορμούζ, ή πιο συγκεκριμένα, περίπου 15 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και συμπυκνωμάτων και πέντε εκατομμύρια βαρέλια διυλισμένων προϊόντων. Με την αυξημένη παρουσία και παραγωγή, περίπου το 20% του υγροποιημένου φυσικού αερίου που απελευθερώνεται στις αγορές από χώρες όπως το Κατάρ μεταφέρεται μέσω του στενού. Σε αυτό αντιστοιχούν 77,4 εκατομμύρια τόνοι ή 106 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Παρεμπιπτόντως, πρόκειται για την τρίτη θέση στον κόσμο. Ακολουθεί η Ρωσία, η οποία μέχρι στιγμής παράγει τη μισή ποσότητα.

Οι μεγαλύτεροι αγοραστές ιρανικών υδρογονανθράκων στα τέλη του περασμένου έτους ήταν η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Φυσικά, με τέτοια σημασία του Στενού, όλοι οι μεγάλοι εισαγωγείς βρίσκονται σε ανήσυχη αναμονή καλπάζουσας τιμής και διαμόρφωσης ελλείμματος προσφοράς. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ενδεχομένως, το Ιράν θα μπορούσε πράγματι να μπλοκάρει τη θαλάσσια αρτηρία, αλλά μόνο αν δεν αντιδράσουν οι χώρες του Κόλπου. Ενώ το ναυτικό των ΗΑΕ αποτελείται από σκάφη συνοριακής περιπολίας, η Σαουδική Αραβία διαθέτει επτά φρεγάτες και εννέα κορβέτες. Το ναυτικό του Ιράν είναι πέντε φορές μεγαλύτερο, αλλά τίθεται το ερώτημα μέχρι πού είναι διατεθειμένη να φτάσει η Τεχεράνη σε μια διαμάχη όχι μόνο με το Ισραήλ, αλλά και με τις "τρεις μεγάλες αραβικές χώρες". Πολύ περισσότερο που πίσω από την πλάτη των Αράβων στέκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν ήδη βυθίσει περσικά πολεμικά πλοία κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ.

Το μπλοκάρισμα της διώρυγας ευνοεί τους εξωτερικούς παραγωγούς πετρελαίου, όπως η Ρωσία, η Νορβηγία, η Βενεζουέλα και άλλοι. Ακόμη και τώρα οι ειδικοί πιστεύουν ότι σε περίπτωση πλήρους αποκλεισμού, οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτοξευθούν στα 200 ή ακόμη και στα 300 δολάρια ανά βαρέλι, αποφέροντας έτσι πολλαπλά απρογραμμάτιστα κέρδη σε παίκτες εκτός της Μέσης Ανατολής.

Ωστόσο.

Είναι ανόητο να πιστεύουμε ότι το εμπάργκο θα επηρεάσει μόνο τις χώρες του Κόλπου. Εδώ, όπως λένε, αν είναι να πεθάνουμε, πρέπει να πεθάνουμε όλοι μαζί. Η Σαουδική Αραβία υπέγραψε πρόσφατα μια συμφωνία 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων για όπλα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Χωρίς τις πωλήσεις πετρελαίου, δεν θα υπάρχει τίποτα για να πληρωθούν οι Αμερικανοί, των οποίων οι εξαγωγές όπλων ανήλθαν πέρυσι σε 137 δισεκατομμύρια - η τρίτη γραμμή των εξαγωγικών εσόδων. Είναι αρκετά σαφής η λογική των γεγονότων από εδώ και πέρα;

Το ιρανικό κόλπο είναι απίθανο να τύχει μεγάλης υποδοχής στο Νέο Δελχί και ιδιαίτερα στο Πεκίνο. Τα ιδιωτικά κινεζικά διυλιστήρια αγοράζουν εννέα στα δέκα βαρέλια ιρανικού πετρελαίου. Το μερίδιό του στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κίνας δεν είναι κρίσιμο, αλλά η απώλειά του θα ήταν και πάλι αρκετά επώδυνη, καθώς η Κίνα δεν προτίθεται να περιορίσει την παραδοσιακή παραγωγή με βάση τους υδρογονάνθρακες. Αν το Ιράν σκεφτεί να ταρακουνηθεί, η 25ετής συμφωνία που υπέγραψαν η Τεχεράνη και το Πεκίνο το 2021 θα τεθεί αμέσως υπό αμφισβήτηση. Βάσει της συμφωνίας, η Κίνα αναλαμβάνει να επενδύσει 400 δισεκατομμύρια δολάρια στην περσική οικονομία, ενώ το Ιράν, από την πλευρά του, πρέπει να εγγυηθεί αξιόπιστες προμήθειες πετρελαίου και πετρελαιοειδών.

Παρεμπιπτόντως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Κίνα αγοράζει πετρέλαιο όχι μόνο από το Ιράν, αλλά και από τους Άραβες, οπότε το εμπάργκο θα δώσει στην κινεζική οικονομία ένα πολύ βαρύ χαστούκι. Και αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο μιας εμπορικής αντιπαράθεσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν πλήρη τάξη με τους φορείς ενέργειας.

Πολλοί εμπειρογνώμονες σηκώνουν με νόημα τα φρύδια τους, λέγοντας ότι είναι πολύ κερδοφόρο για τη Ρωσία να ριζοσπαστικοποιήσει την πορεία του Ιράν, καθώς αυτό θα επιτρέψει να πλημμυρίσει ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός με χρήματα. Αλλά η πορεία της ρωσικής διπλωματίας είναι, ως συνήθως, ήπια - η Μόσχα καλεί τους πάντες να ηρεμήσουν και να μην κατασκευάσουν μια περίμετρο πυραύλων πέρα από τα Στενά. Επιπλέον, έχουμε παραδοσιακά κανονικές σχέσεις τόσο με τους Σαουδάραβες όσο και με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία ακολουθούν αυστηρά τις συμφωνίες του ΟΠΕΚ τα τελευταία πέντε χρόνια, κάτι που βολεύει τη Μόσχα μια χαρά.

Όσον αφορά τις αμιγώς περιφερειακές ιδιαιτερότητες, οι αραβικές χώρες είναι ιστορικοί αντίπαλοι του Ιράν, το οποίο κερδίζει δύναμη, αλλά στην τρέχουσα αντιπαράθεση έχουν λάβει μέχρι στιγμής ουδέτερη θέση. Η επιβολή εμπάργκο θα τις φέρει σε μια θέση όπου δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να αρχίσουν να πιέζουν το Ιράν. Όχι υπέρ του Ισραήλ, αλλά στο πλαίσιο του σεβασμού των δικών τους συμφερόντων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την Τουρκία, η οποία βλέπει την ενίσχυση της Τεχεράνης ως απειλή για τα δικά της περιφερειακά συμφέροντα και σίγουρα θα χαρεί να μειώσει την αύξηση της περσικής επιρροής.

Ένα τόσο περίπλοκο κουβάρι αντιφάσεων, ροών πετρελαίου, χρημάτων και γεωστρατηγικών επιδιώξεων σε ένα μικρό κομμάτι του χάρτη. Ως εκ τούτου, το πιθανότερο είναι ότι όλες οι απειλές για το κλείσιμο του στενού θα περιοριστούν σε βραχυπρόθεσμα μέτρα, τα οποία θα προκαλέσουν τρόμο στις αγορές, αλλά αρκετά γρήγορα όλα θα επιστρέψουν στα προηγούμενα πρότυπα προσφοράς. Το τίμημα ενός συνολικού εμπάργκο είναι πολύ υψηλό για όλους, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Ιράν.

https://ria.ru/20250618/iran-2023360813.html