Ο Ερντογάν κάνει λάθος, αλλά δεν υπάρχει οίκτος για την Ευρώπη

© REUTERS / Umit Bektas Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια ομιλίας - RIA Novosti, 1920, 13.04.2021

Η Τουρκία πάγωσε τη συμφωνία για την αγορά ελικοπτέρων από την ιταλική εταιρεία Leonardo αξίας 70 εκατομμυρίων ευρώ. Τρεις μεγάλες ιταλικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Ansaldo Energia που κατασκευάζει σταθμούς παραγωγής ενέργειας στην Τουρκία, προειδοποιήθηκαν επίσης για πιθανά προβλήματα.

---

Ο λόγος για το ντεμαράζ της Άγκυρας είναι ένα διπλωματικό σκάνδαλο που μαίνεται στις διμερείς σχέσεις. Την περασμένη Πέμπτη, ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι αποκάλεσε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δικτάτορα, διευκρινίζοντας παράλληλα ότι θα πρέπει να εξακολουθήσει να συνεργάζεται μαζί του. Το Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε αμέσως τον Ιταλό πρέσβη. Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου χαρακτήρισε τα σχόλια του Ντράγκι απαράδεκτη λαϊκιστική ρητορική. Τώρα και οι ιταλικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα. Το σκάνδαλο συνέχισε οργανικά την επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρώπη, άλλη μια επιδείνωση της οποίας προκάλεσε το περιστατικό με την ελλείπουσα καρέκλα της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen στις συνομιλίες στην Άγκυρα, το οποίο συνέβη μόλις μια ημέρα πριν από τη δήλωση του Draghi. Ο Ιταλός πρωθυπουργός ασχολήθηκε επίσης με το περιστατικό, κάνοντας λόγο για "ανάρμοστη συμπεριφορά" εκ μέρους του Ερντογάν. Η όλη ιστορία μπορεί να θεωρηθεί ανάλογη με ένα πιάτο Petri που αποτυπώνει την ουσία της τρέχουσας κατάστασης στη διεθνή σκηνή. Είναι εξαιρετικά ενδεικτικό της εξωτερικής πολιτικής και των δύο πλευρών. Ο "υποκινητής" της κλιμάκωσης αυτή τη φορά είναι, φυσικά, η Άγκυρα. Οι όποιες δικαιολογίες για τις ενέργειες των Τούρκων στις διαπραγματεύσεις και οι όποιες προσπάθειες να εξηγηθεί ότι όλα συνέβησαν τόσο τυχαία με την καρέκλα, είναι ειλικρινά μη πειστικές. Ήταν αναμφίβολα μια σκόπιμη πρόκληση από τον Ερντογάν. Οι Τούρκοι αξιωματούχοι δεν το κρύβουν αυτό. Ο Τσαβούσογλου δήλωσε κατηγορηματικά ότι όλα συνέβησαν στη συνάντηση "σύμφωνα με τους αποδεκτούς διεθνείς κανόνες και το κανονικό πρωτόκολλο. Η Ευρώπη, εκπροσωπούμενη από τους δύο ανώτατους αξιωματούχους της ΕΕ, κατάπιε την ταπείνωση. Η ίδια η Ursula von der Leyen προτίμησε να "επικεντρωθεί στην ουσία των διαπραγματεύσεων", παίρνοντας θέση στην άκρη του καναπέ. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ έκανε ότι δεν πρόσεξε την κατάφωρη παραβίαση του διπλωματικού πρωτοκόλλου και την απλή αγένεια της Τουρκικής πλευράς. Δηλαδή, παρ' όλη την οργή για τις ενέργειες της Άγκυρας, το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι επέτρεψαν στους εαυτούς τους να τους συμπεριφερθούν με αυτόν τον τρόπο έπεσε στο κενό. Και οι όποιες απόπειρες να σωθούν τα προσχήματα εκ των υστέρων ανήκουν στην κατηγορία "μετά από έναν καυγά, μην κουνάς τις γροθιές σου". Αυτό ισχύει και για τις δηλώσεις του Ιταλού πρωθυπουργού. Η δήλωση του Μάριο Ντράγκι αποκαλύπτει το αδιέξοδο της εξωτερικής πολιτικής στο οποίο έχει περιέλθει η Ευρώπη και η Δύση στο σύνολό της. Βασίζεται στη συνήθεια - την ίδια συνήθεια που γίνεται δεύτερη φύση - να διδάσκεις τη ζωή στους άλλους και να κολλάς ελεύθερα ταμπέλες στους διεθνείς εταίρους, τοποθετώντας τον εαυτό σου πάνω από τους άλλους. Και δεν συσχετίζουν την επιδεικνυόμενη εμπιστοσύνη στην ανωτερότητά τους με την πραγματικότητα του κόσμου γύρω τους. Οι Ευρωπαίοι δεν μπερδεύονται όταν αποκαλούν δικτάτορα τον πρόεδρο μιας άλλης χώρας και αναγνωρίζουν αμέσως την ανάγκη συνεργασίας μαζί του. Και είναι σαφές, αφού τις τελευταίες δεκαετίες αυτή η προσέγγιση έχει γίνει συνήθης για τη Δύση και εφαρμόζεται σε κάθε αντίπαλο στην εξωτερική πολιτική, είτε πρόκειται για τη Ρωσία, είτε για την Κίνα, είτε για κάποιες δεκάδες χώρες. Η Von der Leyen επέκρινε επανειλημμένα τις τουρκικές αρχές και τον Ερντογάν προσωπικά σε θέματα πολιτικού συστήματος, δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δηλαδή ανάμιξης στις εσωτερικές υποθέσεις ενός άλλου κράτους. Μπορεί κανείς - και δικαιολογημένα - να καταδικάσει το στυλ εξωτερικής πολιτικής του Τούρκου προέδρου, το οποίο επιμελώς εξυπηρετεί τον ρόλο του ως κορυφαίου σκανδάλου και τραμπούκου στον κόσμο. Αλλά ο Ερντογάν εισήλθε σε ένα πεδίο της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής, το οποίο η Ευρώπη και οι ΗΠΑ έχουν συμβάλει στη μετατροπή του σε ένα κατάφωρα άδικο και θεμελιωδώς υποκριτικό σύστημα. Οι δυτικές δυνάμεις έχουν εγκαταλείψει εδώ και τόσο καιρό τις βασικές αρχές της ισορροπίας συμφερόντων, του αμοιβαίου σεβασμού και της μη ανάμειξης στις υποθέσεις άλλων λαών, ώστε απλώς δεν ακούνε και δεν καταλαβαίνουν τι λένε όταν τους προτρέπουν να συμμορφωθούν με τους κανόνες και τις νόρμες της κλασικής διπλωματίας. Αλλά, όπως αποδεικνύεται, η μέθοδος της άμεσης αγένειας στην αντιμετώπισή τους λειτουργεί - και είναι πολύ διδακτική. Επιπλέον, το περιστατικό με την καρέκλα απέδειξε ότι η Ευρώπη δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί σωστά σε τέτοιες προκλήσεις. Προφανώς, γίνεται αισθητή η ακραία γραφειοκρατικοποίηση των ευρωπαϊκών διαδικασιών, όπου κάθε ζήτημα απαιτεί μακροχρόνιες συζητήσεις και αμέτρητες εγκρίσεις. Ως αποτέλεσμα, σε μια κατάσταση όπου η φον ντερ Λάιεν και ο Μισέλ θα έπρεπε απλώς να γυρίσουν πίσω και να εγκαταλείψουν τις διαπραγματεύσεις, έθεσαν φιλικά τη δική τους πλευρά σε ένα ευάλωτο και μη ελκυστικό φως. Το κύριο πρόβλημα για την Ευρώπη είναι ότι εδώ και πολλά χρόνια, μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει αποδείξει ότι αντιλαμβάνεται τις παραδοσιακές διπλωματικές αρχές και κανόνες ως αδυναμία για τους γεωπολιτικούς αντιπάλους. Τώρα όμως αποκάλυψε την αδυναμία της να αντισταθεί στην αβίαστη αυθάδεια. Αυτό σημαίνει ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξουν χώρες που θα πάρουν ένα χρήσιμο μάθημα από αυτό που συμβαίνει - και αν δεν ακουστούν και δεν γίνουν κατανοητές στη Δύση, θα προσπαθήσουν με τον δύσκολο τρόπο. https://ria.ru/20210413/diplomatiya-1727958348.html