Η Ευρώπη αλλάζει ηγεσία: η Ούρσουλα φεύγει και έρχεται ο Μακρόν

Εικόνα που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη - RIA Novosti, 1920, 26.08.2025

© RIA Novosti / Εικόνα δημιουργημένη από τεχνητή νοημοσύνη

Πέτρος Ακόποφ

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει μπροστά της νέες προοπτικές καριέρας, αν και θα φαινόταν ότι δεν υπάρχει πού να πάει μετά τη θέση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλαδή της επικεφαλής της κυβέρνησης της ενωμένης Ευρώπης. Ειδικά που η δεύτερη θητεία της 66χρονης Ούρσουλα τελειώνει σε τέσσερα χρόνια — έχει ακόμα πολύ δουλειά να κάνει, ενώ δεν μπορεί να εκλεγεί για τρίτη φορά. Ωστόσο, δεν φαίνεται να είναι γραφτό να συνταξιοδοτηθεί στα 70 της: στη γενέτειρά της, τη Γερμανία, της βρήκαν μια θέση στην κορυφή.

Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εξετάζει το ενδεχόμενο να προτείνει τη φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας — μια θέση που, αν και τελετουργική, είναι τιμητική. Στη Γερμανία δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα γυναίκα πρόεδρος, και τώρα η κοινωνία προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο η επόμενη αρχηγός του κράτους να είναι γυναίκα. Η γνώμη των ψηφοφόρων δεν έχει σημασία εδώ: τον πρόεδρο εκλέγει μια ειδική Ομοσπονδιακή Συνέλευση, που αποτελείται από βουλευτές του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου και εκπροσώπους των περιφερειακών κοινοβουλίων. Δηλαδή, αρκεί η κυβερνητική συμμαχία να συμφωνήσει εσωτερικά για έναν ενιαίο υποψήφιο — και αυτός ή αυτή θα γίνει πρόεδρος. Η δεύτερη θητεία του σημερινού αρχηγού του κράτους, του σοσιαλδημοκράτη Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγιερ, λήγει το 2027 — και η Ούρσουλα είναι έτοιμη να τον διαδεχθεί.

Εδώ ακριβώς αρχίζει η ίντριγκα: το θέμα είναι ότι στη Γερμανία υπάρχουν αρκετές υποψήφιες για την προεδρία. Στην ίδια την κυβερνώντα CDU/CSU υπάρχουν πολλές: οι πιο υποσχόμενες θεωρούνταν η πρόεδρος του κοινοβουλίου της Βαυαρίας Ilse Aigner, η υπουργός Οικογένειας Karin Prien και η πρόεδρος του Bundestag Julia Klöckner. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι έχουν επίσης τις προτάσεις τους. Γενικά, υπάρχουν πολλές γυναίκες στην γερμανική πολιτική. Το πιο δημοφιλές κόμμα της χώρας, η «Εναλλακτική για τη Γερμανία», ηγείται από την Άλισα Βάιντελ, αν και προς το παρόν δεν έχει καμία ελπίδα ούτε για την προεδρία, ούτε για υπουργικό πόστο: όλα τα συστημικά γερμανικά κόμματα συνεχίζουν να εφαρμόζουν «τείχος προστασίας» κατά της AfD, δηλαδή απαγόρευση οποιασδήποτε συνασπιστικής συνεργασίας.

Αλλά γιατί, με τόση ποικιλία επιλογών, να επιστρέψει στην πατρίδα της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν; Βέβαια, ήδη το 2010 θεωρούνταν η πιο πιθανή υποψήφια για την προεδρία από το CDU, και αργότερα υποψήφια για καγκελάριος — ως μία από τις φαβορί της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ. Αλλά το 2019 προτάθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εκλεγμένη επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Κατά τη διάρκεια της θητείας της ως πρωθυπουργού, συνέβησαν η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η γενική κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία βρίσκεται σε όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Εάν παραμείνει στην ηγεσία για άλλα τέσσερα χρόνια, η ευρωπαϊκή πολιτική δεν θα αλλάξει. Φυσικά, την πορεία της Ευρώπης καθορίζουν οι ηγέτες των βασικών χωρών, αλλά η σημασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, οπότε η θέση του προέδρου της έχει τεράστια επιρροή.

Επομένως, η ιδέα να σταλεί η Ούρσουλα «σε προαγωγή» στο Βερολίνο μπορεί να συνδέεται ακριβώς με την επιθυμία να αδειάσει γρήγορα η θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής — και εδώ η Ούρσουλα βρίσκεται σε ένα απλό σταυροδρόμι. Φυσικά, μπορεί να αρνηθεί την πρόταση και να ολοκληρώσει την τετραετή θητεία της στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, μετά το 2029, όταν λήξει η θητεία της, δεν την περιμένει τίποτα ελκυστικό στη Γερμανία — οι επόμενες προεδρικές εκλογές θα διεξαχθούν μόνο το 2032, και σε αυτές θα επανεκλεγεί απλώς η υποψήφια που θα διοριστεί το 2027. Δηλαδή, η επιλογή της φον ντερ Λάιεν είναι απλή: να παραμείνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέχρι τα 71 της χρόνια ή να μετακομίσει στο Βερολίνο και να εργαστεί μέχρι τα 80 περίπου. Σχεδόν σίγουρα θα επιλέξει τη δεύτερη επιλογή.

Αλλά για ποιον ελευθερώνεται η θέση στις Βρυξέλλες; Αυτή είναι η πιο ενδιαφέρουσα και σημαντική ερώτηση, γιατί εδώ συνδέονται πολλά πράγματα. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκλέγεται για πέντε χρόνια μετά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου — οι επόμενες θα γίνουν το καλοκαίρι του 2029. Δηλαδή, ο διάδοχος της Ούρσουλα θα έχει τη δυνατότητα να ολοκληρώσει δύο χρόνια της θητείας της και στη συνέχεια δύο ακόμη θητείες των πέντε ετών. Έτσι, ο 14ος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορεί να ηγείται της Ευρώπης σχεδόν μέχρι το τέλος της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Μεγάλη θητεία.

Ωστόσο, θα είναι ο 14ος μόνο κατά αριθμό (η θέση αυτή δημιουργήθηκε το 1958), ενώ στην πραγματικότητα θα είναι ο όγδοος (αν υπολογίσουμε από τη μετατροπή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε Ευρωπαϊκή Ένωση το 1992) ή ακόμη και ο πέμπτος (αν λάβουμε ως σημείο αναφοράς την εισαγωγή του ευρώ το 1999). Μόλις ένα τέταρτο του αιώνα πριν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως και η ίδια η ΕΕ, άρχισε να μετατρέπεται σε πραγματικό κέντρο εξουσίας και από τότε την ηγήθηκαν μόνο τέσσερα άτομα. Όλοι τους, εκτός από την Ούρσουλα, ήταν πρώην πρωθυπουργοί: ο Ιταλός Ρομάνο Πρόντι (μέχρι το 2004), ο Πορτογάλος Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (μέχρι το 2014) και ο Λουξεμβούργιος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ (μέχρι το 2019). Μόνο η Φον ντερ Λάιεν δεν ήταν βαρύ όνομα κατά την εκλογή της, αλλά πίσω της στεκόταν η εξαιρετικά έχουσα  επιρροή Άνγκελα Μέρκελ.

Αλλά δεν ήταν μόνο αυτή: κατά την πρώτη εκλογή της, την υποψηφιότητά της υποστήριξε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν. Αυτό βοήθησε πολύ την Ούρσουλα, επειδή η Μέρκελ δεν μπορούσε να προωθήσει ενεργά την προστατευόμενή της λόγω των αντιρρήσεων των σοσιαλδημοκρατών, των εταίρων της στο κυβερνητικό συνασπισμό στο Βερολίνο. Δηλαδή, ο Μακρόν επέλεξε την φον ντερ Λάιεν;

Ναι. Και τώρα ήρθε η ώρα να πληρώσουμε τους λογαριασμούς. Υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες ότι η πρόωρη αποχώρηση της Ούρσουλα θα αφήσει τη θέση της στον Εμμανουέλ, ο οποίος τον Μάιο του 2027 θα πρέπει να εγκαταλείψει το  Παλάτι Ελιζέ. Λιγότερο από τρεις μήνες πριν, θα εκλεγεί ο πρόεδρος της Γερμανίας και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα μετακομίσει από τις Βρυξέλλες στο Βερολίνο. Και η προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα περιμένει τον Μακρόν — ο 49χρονος πολιτικός έχει μπροστά του πολλά χρόνια για να ηγηθεί της Ευρώπης.

Καλό σχέδιο; Σε γενικές γραμμές ναι, και μάλιστα είναι πολύ πιθανό να πετύχει. Μόνο που είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις μια στελεχιακή ανακατάταξη παρά να αγνοήσεις τα χαμηλά ποσοστά της Ούρσουλα στη Γερμανία, καθώς και το γεγονός ότι μέχρι τότε η διαφορά της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» από το κόμμα του Μέρτζ και της Φον ντερ Λάιεν θα είναι πολύ μεγαλύτερη από μερικά ποσοστιαία σημεία, ενώ στο Παλάτι Ελιζέ ο Μακρόν θα αντικατασταθεί από τη Λε Πεν ή τον προστατευόμενό της Μπαρδέλα. Θα καταφέρουν ο Εμανουέλ και ο Φρίντριχ να διαχειριστούν μια τέτοια Ευρώπη;

https://ria.ru/20250826/makron-2037544141.html