Η Αίγυπτος προωθεί το «Αραβικό ΝΑΤΟ»
- ILIAS GAROUFALAKIS
- Sep 17
- 6 min read
Dmitri Minin
Η αραβο-ισλαμική σύνοδος κορυφής στη Ντόχα εξέτασε τη λήψη έκτακτων μέτρων κατά του Ισραήλ.
Οι προσπάθειες του Ισραήλ και του πρωθυπουργού του Νετανιάχου να επιλύσουν όλα τα μακροχρόνια προβλήματά τους με τους περιφερειακούς γείτονές τους με έναν βάναυσο σκληρό τρόπο έχουν ένα προβλέψιμο αποτέλεσμα. Οι αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής, αν και αργά και κάποιες φορές απρόθυμα, σταδιακά εδραιώνονται σε ένα ενιαίο πολιτικό μέτωπο εναντίον του. Και μετά την επιδρομή της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας στη Ντόχα, την πρωτεύουσα του Κατάρ, στις 9 Σεπτεμβρίου, άρχισαν να συζητούν ενεργά την ανάγκη δημιουργίας ενοποιημένων ενόπλων δυνάμεων - ενός είδους «Αραβικού ΝΑΤΟ», όπως έχουν χαρακτηρίσει την πρωτοβουλία ειδικοί και δημοσιογράφοι.
Ο εμπνευστής αυτής της διαδικασίας ήταν η Αίγυπτος (ARE), ένα από τα πιο στρατιωτικά ισχυρά αραβικά κράτη. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης, η Αίγυπτος επιδιώκει να αναβιώσει μια κοινή αραβική ένοπλη δύναμη με βάση το πρότυπο του ΝΑΤΟ. Η έκδοση Al-Quds Al-Arabi με έδρα το Λονδίνο ανέφερε ότι ο πρόεδρος της ARE, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, αναζητά ενεργά την υποστήριξη των αραβικών χωρών τις τελευταίες ημέρες για τη δημιουργία μιας δύναμης ταχείας αντίδρασης που θα μπορούσε να αναπτυχθεί για να υπερασπιστεί οποιοδήποτε αραβικό κράτος δέχεται επίθεση. Το Κάιρο είναι έτοιμο να συνεισφέρει 20.000 αιγυπτιακές ειδικές δυνάμεις σε αυτή τη δύναμη. Ο μηχανισμός θα πρέπει να σχεδιαστεί ώστε να αντικατοπτρίζει τη σύνθεση των αραβικών κρατών και των στρατών τους, διατηρώντας παράλληλα μια ισορροπία στην περιφερειακή πολιτική. Το Κάιρο σκοπεύει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο σε αυτή τη δύναμη.
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος αλ-Σίσι επιθεωρεί αιγυπτιακές στρατιωτικές μονάδες στο Σουέζ
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος αλ-Σίσι επιθεωρεί αιγυπτιακές στρατιωτικές μονάδες στο Σουέζ
Η εφημερίδα The National, με έδρα τα ΗΑΕ, επιβεβαίωσε αυτές τις πληροφορίες μέσω «εσωτερικών πηγών». Ισχυρίζεται ότι αυτό είναι μόνο το πρώτο μέρος ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου. Η Αίγυπτος επιμένει ότι το Κάιρο θα είναι η έδρα του οργανισμού. Προτείνει επίσης η θέση του διοικητή να μοιραστεί μεταξύ των 22 μελών του Αραβικού Συνδέσμου, με την πρώτη θητεία να είναι για έναν Αιγύπτιο. Ο Γενικός Γραμματέας θα είναι πολιτικός. Η κοινή δύναμη θα αποτελείται από ναυτικές, αεροπορικές και χερσαίες μονάδες. Θα εκτελεί επίσης ειρηνευτικές αποστολές σε αραβικές χώρες. Εκτός από τον αρχηγό, η δύναμη θα περιλαμβάνει έναν αρχηγό του επιτελείου που θα διορίζεται από μία από τις συμμετέχουσες χώρες. Θα δημιουργηθεί επίσης ένα συμβούλιο σχεδιασμού για να χειρίζεται την εκπαίδευση, την εφοδιαστική και τον συντονισμό των οπλικών συστημάτων. Οι συνεισφορές στον προϋπολογισμό του οργανισμού θα ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος του στρατού και τις δυνατότητες κάθε χώρας. Η χρήση βίας κατά τη διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων ή ειρηνευτικών αποστολών θα απαιτεί επίσημο αίτημα από το ενδιαφερόμενο κράτος και την έγκριση του Διοικητή και του Αρχηγού του Επιτελείου μετά από διαβούλευση με όλα τα εμπλεκόμενα κράτη.
Η έκτακτη αραβοϊσλαμική σύνοδος κορυφής που πραγματοποιήθηκε στη Ντόχα του Κατάρ στις 15 Σεπτεμβρίου, εκτός από δηλώσεις κυρίως οικονομικής και πολιτικής προπαγάνδας κατά του Ισραήλ, συζήτησε επίσης αυτό το σχέδιο, κυρίως παρασκηνιακά, και έλαβε κάποια υποστήριξη από τους περισσότερους συμμετέχοντες. Δημόσια, ο Αιγύπτιος πρόεδρος ελ Σίσι, με το ίδιο υπονοούμενο, μίλησε για την ανάγκη σχηματισμού ενός «ενιαίου μετώπου για την προστασία της εθνικής ασφάλειας των αραβικών κρατών». Φυσικά, η εφαρμογή του θα είναι αρκετά περίπλοκη και θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της μελλοντικής συμπεριφοράς του ίδιου του Ισραήλ. Το Ισραήλ, έχοντας εξαπολύσει γενική επίθεση στη Γάζα αμέσως μετά τη σύνοδο κορυφής με στόχο την πλήρη κατάληψη της Λωρίδας, φαίνεται να κάνει σκόπιμα ό,τι είναι δυνατόν για να διασφαλίσει τη δημιουργία ενός «αραβικού ΝΑΤΟ».
Παράλληλα, οι ηγέτες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου ( GCC ) κάλεσαν στη σύνοδο κορυφής την επείγουσα σύγκληση του Κοινού Συμβουλίου Άμυνας του μπλοκ σε απάντηση στην ισραηλινή επίθεση στη Ντόχα. Θα προηγηθεί συνεδρίαση της Στρατιωτικής Επιτροπής του GCC, η οποία θα «αξιολογήσει την κατάσταση της συλλογικής άμυνας των κρατών μελών και τη φύση των αναδυόμενων απειλών».
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος αλ-Σίσι στη Ντόχα: «Το Ισραήλ έχει ξεπεράσει όλες τις κόκκινες γραμμές!»
Το Κάιρο δικαίως ζητά τη δημιουργία ενός παναραβικού στρατού. Οι ενέργειες του ισραηλινού στρατού (IDF) στη Γάζα, κατά την άποψή του, στοχεύουν σαφώς στον μαζικό αναγκαστικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων που ζουν εκεί προς το Σινά της Αιγύπτου. Η Αίγυπτος δεν μπορεί να το αποδεχτεί αυτό για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών προβλημάτων και της συνολικής σταθερότητας της χώρας. Ο ηγέτης της, ο αλ-Σίσι, έχει ήδη προειδοποιήσει ότι αυτό δεν θα εξαλείψει το σημείο ανάφλεξης της αντιπαράθεσης, αλλά απλώς θα τη μεταφέρει στην Αίγυπτο, όπου θα κλιμακωθεί ακόμη περισσότερο. Για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη, η Αίγυπτος αναμφίβολα χρειάζεται πρόσθετες, ισχυρές ένοπλες δυνάμεις.
Στο παρελθόν, έχουν γίνει επανειλημμένα προσπάθειες δημιουργίας στρατιωτικών συμμαχιών και συνασπισμών μεταξύ Αράβων. Το Ισραήλ, κατά κανόνα, έβγαινε νικητής από τις αντιπαραθέσεις μαζί τους, διατηρώντας μια ακλόνητη πεποίθηση ότι αυτό θα συνέβαινε πάντα. Στις αρχές του αιώνα, καθώς το ΝΑΤΟ επεκτεινόταν προς τα ανατολικά, παραδόξως, η ιδέα της δημιουργίας κάποιου είδους αμυντικού συμφώνου στη Μέση Ανατολή προωθήθηκε από τους Αμερικανούς, πιστεύοντας ότι θα παρείχε περιφερειακή υποστήριξη στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και θα στρεφόταν κυρίως κατά του Ιράν και του «άξονα αντίστασης» που υποστήριζε. Για παράδειγμα, η πρώτη κυβέρνηση (2016–2020) του Ντόναλντ Τραμπ πρότεινε τη δημιουργία μιας «Στρατηγικής Συμμαχίας της Μέσης Ανατολής» (MESA) , η οποία τότε ονομάστηκε ανεπίσημα «Αραβικό ΝΑΤΟ». Σύμφωνα με το σχέδιο της Ουάσιγκτον, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σαουδική Αραβία, η MESA επρόκειτο να συμπεριλάβει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ, το Μπαχρέιν, το Κατάρ, το Ομάν, την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Στο μακρινό μέλλον, επιτράπηκε ακόμη και η ένταξη του Ισραήλ σε αυτήν.
Ωστόσο, οι καιροί έχουν αλλάξει. Υπό τις παρούσες συνθήκες, όταν η υποθετική ιρανική απειλή για τις σουνιτικές χώρες έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί και η ενσωμάτωση της Τεχεράνης στην περιφερειακή διάσταση επιταχύνεται, η πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός τέτοιου συμφώνου δεν προκαλεί πλέον κανένα ενθουσιασμό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το αντι-ισραηλινό υποκείμενο είναι προφανές. Έχει διαμορφωθεί μια κατάσταση που θυμίζει κάπως την προέλευση των BRICS, όταν η αρχική ιδέα για έναν τέτοιο σχηματισμό συνέλαβε στη Δύση ένας κορυφαίος αναλυτής του χρηματοπιστωτικού ομίλου Goldman Sachs, αλλά τελικά εφαρμόστηκε με τρόπο που απείχε πολύ από το να εξυπηρετεί τα συμφέροντα αυτού του τμήματος της ανθρωπότητας.
Τα πιθανά μέλη της αραβικής στρατιωτικής συμμαχίας, φυσικά, δεν έχουν καμία πρόθεση να διακόψουν τυχόν δεσμούς ή συμφωνίες συνεργασίας ασφαλείας με την Ουάσινγκτον, τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον. Αλλά, παραδόξως, οι φλόγες των εκρήξεων στη Ντόχα έχουν ήδη προκαλέσει ανατριχίλα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θεωρούνται πλέον ως ένας απόλυτα αξιόπιστος πάροχος ασφάλειας στην περιοχή. Παρά την κατηγορηματική άρνηση του Τραμπ για οποιαδήποτε εμπλοκή στον βομβαρδισμό της Ντόχα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι οι πολυάριθμες βάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στο Κατάρ και την περιοχή, εξοπλισμένες με συστήματα αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας, δεν θα είχαν εντοπίσει τα εισερχόμενα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη και τις εκτοξεύσεις πυραύλων τους, τις οποίες, σύμφωνα με το γράμμα των υφιστάμενων συμφωνιών, θα έπρεπε να είχαν αναχαιτίσει. Διαφορετικά, ποιο είναι το νόημα αυτών;
Η τουρκική εφημερίδα Sabah πιστεύει ότι η επίθεση στο Κατάρ είναι κάτι περισσότερο από μια ακόμη πράξη βίας. Συμβολίζει την κατάρρευση του αγγλοαμερικανικού συστήματος ασφαλείας που χτίστηκε για περισσότερο από μισό αιώνα. Ακόμα και αν το Κατάρ, ένας πλούσιος σύμμαχος βαθιά ενσωματωμένος στα δυτικά δίκτυα, μπορεί να δεχθεί επίθεση ατιμώρητα, τότε κανένα αραβικό κράτος δεν μπορεί να θεωρήσει τον εαυτό του ασφαλές. Η παλιά συμφωνία - πετροδολάρια σε αντάλλαγμα για εγγυήσεις ασφαλείας - έχει παραβιαστεί. «Από τώρα και στο εξής, ούτε η Σαουδική Αραβία, ούτε τα ΗΑΕ, ούτε κανένα άλλο αραβικό κράτος μπορούν να βασίζονται στην ιδέα ότι η ασφάλεια μπορεί να αγοραστεί με χρήματα » .
Επιπλέον, οι αντικειμενικές δυνατότητες για τη δημιουργία σύγχρονων, ισχυρών και ανεξάρτητα λειτουργουσών ενόπλων δυνάμεων σε αυτό το μέρος του κόσμου υπερβαίνουν κατά πολύ οτιδήποτε έχει υπάρξει μέχρι σήμερα. Οι χώρες του Περσικού Κόλπου έχουν συσσωρεύσει όχι μόνο τεράστιο κεφάλαιο, για το οποίο η παγκόσμια αγορά όπλων είναι έτοιμη να ανταγωνιστεί, αλλά και τα δικά τους βουνά από τα πιο προηγμένα όπλα. Ανεξάρτητα, δεν μπορούν καν να τα κατέχουν και να τα χρησιμοποιούν πλήρως, ενώ σε έναν παναραβικό στρατό που θα μπορεί να προσελκύσει επαγγελματίες από όλη την περιοχή, αυτές οι δυνατότητες θα αποκτήσουν μια εντελώς διαφορετική διάσταση.
Η αίσθηση της αιώνιας ανωτερότητας του ισραηλινού στρατού, η οποία ωθεί τον Νετανιάχου σε συνεχώς νέες περιπέτειες, είναι παρόμοια με τις αντιλήψεις των δυτικών στρατηγών και στοχαστών που πρωτοστάτησαν στον «παγκοσμιοποίηση», οι οποίοι πίστευαν ότι θα επωφελούνταν για πάντα από νοήματα και τεχνογνωσία, ενώ το «καθυστερημένο τμήμα» της ανθρωπότητας θα ασχολούνταν μόνο με την παραγωγή ακατέργαστων υλικών. Αποδεικνύεται ότι τα νοήματα είναι διαθέσιμα στην υπόλοιπη ανθρωπότητα, και από ορισμένες απόψεις, είναι ήδη μπροστά από το κάποτε «πιο προηγμένο». Εάν το Ισραήλ βασίζεται αποκλειστικά στη βία στις σχέσεις του με τους γείτονές του, τότε στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, μπορεί κι αυτό να αντιμετωπίσει μια απροσδόκητη νέα πραγματικότητα.
Comments