Η Κίνα και η Ινδία έκαναν μεγάλο δώρο στη Ρωσία στο Καζάν
- ILIAS GAROUFALAKIS
- Oct 24, 2024
- 4 min read

Image generated by AI - RIA Novosti, 1920, 24.10.2024
© Generated by AI
Pyotr Akopov
Σήμερα, η σύνοδος κορυφής των BRICS στο Καζάν θα ολοκληρωθεί με μια συνάντηση διευρυμένης μορφής, στην οποία θα συμμετάσχουν 13 χώρες των οποίων οι αιτήσεις ένταξης στον οργανισμό βρίσκονται σε προτεραιότητα. Ακόμη περισσότερες χώρες εκφράζουν παρόμοια επιθυμία, οπότε οι BRICS θα δουν πολλά κύματα επέκτασης στο ορατό μέλλον. Πριν από λίγο καιρό η ομάδα ήταν οι «πέντε», τώρα είναι οι «εννέα», αλλά όλοι θυμούνται και κατανοούν ποιες χώρες ήταν στην αρχή της διαδικασίας - η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία. Με τη μορφή RIC ξεκίνησαν οι BRICS το 2003, ενώ η ιδέα της ένωσης των τριών μεγάλων ευρασιατικών δυνάμεων διατυπώθηκε από τον Yevgeny Primakov το 1998.
Εκείνη την εποχή, η ρωσική ελίτ δεν είχε ακόμη σωστή κατανόηση όχι μόνο των γεωπολιτικών μας συμφερόντων, αλλά ακόμη και της θέσης της Ρωσίας στον κόσμο, αλλά στρατηγικά και εθνικά σκεπτόμενοι πολιτικοί άνδρες όπως ο ακαδημαϊκός Πριμάκοφ (ο οποίος ήταν τότε επικεφαλής του υπουργείου Εξωτερικών) συνειδητοποίησαν ότι ήταν μάταιο να βασιστούμε στην ενσωμάτωση της μετασοβιετικής Ρωσίας με τη Δύση, ή ακόμη και σε μια στρατηγική εταιρική σχέση μαζί της. Η Ρωσία έπρεπε να επικεντρωθεί στην Ανατολή, τόσο με βάση τα εθνικά συμφέροντα όσο και με βάση την επιθυμία να οικοδομηθεί μια νέα, μεταδυτική παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Και ήταν η Κίνα και η Ινδία, μαζί με τη Ρωσία, που επρόκειτο να γίνουν οι τρεις δυνάμεις που θα μπορούσαν τόσο να την προωθήσουν όσο και να εδραιώσουν τον μη δυτικό κόσμο γύρω τους.
1
Η αντίληψη αυτή επικρίθηκε ανέκαθεν τόσο από τους δικούς μας δυτικούς όσο και από τους δυτικούς γεωπολιτικούς, και όχι μόνο επειδή δεν ανταποκρινόταν καθόλου στα συμφέροντά τους. Πολλοί πίστευαν ότι οι αντιθέσεις μεταξύ των τριών δυνάμεων είναι τόσο βαθιές και διαφορετικές που η προσέγγισή τους μπορεί να είναι μόνο προσωρινή και καταστασιακή: ναι, θέλουν να περιορίσουν την επιρροή της Δύσης σε περιοχές του κόσμου που είναι σημαντικές γι' αυτές ή ακόμη και να μειώσουν το μερίδιό της στην παγκοσμιοποίηση, αλλά αργά ή γρήγορα θα συγκρουστούν μεταξύ τους (μεταξύ άλλων και στον αγώνα για σφαίρες επιρροής), έτσι ώστε γενικά οι Αγγλοσάξονες να μην φοβούνται την εμφάνιση ενός ενιαίου μετώπου μη δυτικών δυνάμεων με επικεφαλής τη Μόσχα, το Πεκίνο και το Δελχί.
Η πεποίθηση της Δύσης για την αδυναμία μιας ρωσοκινεζικής στρατηγικής συμμαχίας διήρκεσε σχεδόν μέχρι την έναρξη της επιχείρησής μας στην Ουκρανία - τώρα κατά κάποιο τρόπο δεν είναι καν αποδεκτό να θυμηθούμε ότι αυτή ήταν μια κυρίαρχη αντίληψη μεταξύ των Αγγλοσαξόνων. Αν και η Κίνα δεν έχει γίνει ανοιχτός στρατιωτικός σύμμαχος της Ρωσίας, όλοι καταλαβαίνουν ποιος βρίσκεται σε ποια πλευρά των οδοφραγμάτων. Η προσδοκία ότι το Πεκίνο θα θυσίαζε τις στρατηγικές σχέσεις με τη Ρωσία για τακτικά οφέλη στην αυξανόμενη αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει ειλικρινά αποτύχει.
Η Δύση, βέβαια, δεν έχει εγκαταλείψει τις προσπάθειές της να μπει σφήνα ανάμεσα στη Μόσχα και το Πεκίνο, αλλά τώρα το κάνει με την ελπίδα μιας μακροπρόθεσμης προοπτικής. Εν τω μεταξύ, το κύριο στοίχημα είναι να παιχτούν οι αντιθέσεις μεταξύ Πεκίνου και Δελχί, και εκεί υπάρχουν πολλά να δουλέψουμε.
2
Επιπλέον, η εδαφική διαφορά, που αποτελεί το κύριο εμπόδιο στην πορεία της σινο-ινδικής προσέγγισης, είναι κληρονομιά της αποικιοκρατίας, της βρετανικής κυριαρχίας στην Ινδία και των προσπαθειών του Λονδίνου να υποτάξει και το κινεζικό Θιβέτ. Δηλαδή, πρώτα έβαλαν νάρκες και τώρα προσπαθούν να παίξουν με τις αντιφάσεις.
Το 1962, μάλιστα, ήρθαν κοντά σε έναν πόλεμο, κάτι που συνέβη σε μια εποχή που οι στενότερες συμμαχικές σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου είχαν ήδη δώσει μια τεράστια ρωγμή (και στη συνέχεια διολίσθησαν σε αντιπαράθεση), και η συμπάθεια και οι δεσμοί μεταξύ Μόσχας και Δελχί απλώς αυξάνονταν. Για τις επόμενες περισσότερο από δύο δεκαετίες, υπήρχαν ουσιαστικά δύο πλευρές στο τρίγωνο Μόσχα-Δελχί-Πεκίνο: η Κίνα εναντίον της ΕΣΣΔ και της Ινδίας. Το Πεκίνο άρχισε να εγκαθιδρύει δεσμούς με τη Μόσχα και το Δελχί μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1980, αλλά ακόμη και τότε δεν γινόταν λόγος για ένα τριμερές σχήμα: η ΕΣΣΔ σύντομα κατέρρευσε, στη Μόσχα η εξουσία βρισκόταν στα χέρια της φιλοδυτικής ελίτ και το Δελχί παρέμενε επιφυλακτικό απέναντι στις κινεζικές πρωτοβουλίες. Ως εκ τούτου, το πραγματικό τρίγωνο άρχισε να διαμορφώνεται μόλις στις αρχές αυτού του αιώνα, όταν οι ηγεσίες και των τριών χωρών συνειδητοποίησαν τη σημασία του.
Ταυτόχρονα, το Πεκίνο και το Νέο Δελχί απέτυχαν να επιλύσουν τις εδαφικές διαφορές, αν και μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Σι Τζινπίνγκ το 2012 και τον Μόντι το 2014, ισχυροί ηγέτες ικανοί για στρατηγική σκέψη ανέλαβαν το τιμόνι των δύο χωρών. Δηλαδή, αντιλαμβάνονται ότι οι συνοριακές διαφορές και συγκρούσεις παίζουν μόνο στα χέρια των αντιπάλων των δύο χωρών, επιτρέποντας στη Δύση να φοβίζει το Νέο Δελχί με την «κινεζική επέκταση» και να βάζει μπαστούνια στα γρανάζια των BRICS. Ο Σι και ο Μόντι έχουν πραγματοποιήσει αρκετές συναντήσεις, ακόμη και σε ειδική, ανεπίσημη μορφή, επισκεπτόμενοι ο ένας τον άλλον. Αλλά η τελευταία τέτοια συνάντηση πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2019 στη νότια Ινδία και τότε επικράτησε πανδαιμόνιο.
3
Και λίγο μετά την έναρξή της, τον Μάιο-Ιούνιο του 2020, υπήρξαν αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ των στρατιωτικών των δύο χωρών στα σύνορα στα Ιμαλάια - μετά από αυτό, δεν υπήρξε πλέον ανταλλαγή επισκέψεων. Επιπλέον, ο Σι και ο Μόντι δεν έχουν πραγματοποιήσει ούτε μία συνάντηση από τότε - έχουν δει ο ένας τον άλλον μερικές φορές σε διεθνή φόρουμ, συνομίλησαν, αλλά καμία επίσημη συνομιλία.
Γι' αυτό είναι τόσο σημαντικό το γεγονός ότι την Τετάρτη, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του Καζάν, πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση μεταξύ του Κινέζου προέδρου και του Ινδού πρωθυπουργού εδώ και πέντε χρόνια. Και την προηγούμενη ημέρα, ανακοινώθηκε ότι τις τελευταίες εβδομάδες διπλωμάτες και στρατιωτικοί αξιωματικοί των δύο χωρών είχαν συνομιλίες και κατέληξαν σε συμφωνίες σχετικά με τους μηχανισμούς φύλαξης των συνόρων (ή μάλλον, τις γραμμές πραγματικού ελέγχου), πράγμα που σημαίνει ότι η κατάσταση είχε επιστρέψει στην κατάσταση πριν από τις συγκρούσεις πριν από τέσσερα χρόνια. Είναι σαφές ότι αυτό έγινε ειδικά για να επιτραπούν οι επίσημες συνομιλίες μεταξύ του Σι και του Μόντι - και μια τέτοια συμφωνία από μόνη της αποτελεί ήδη ένα εξαιρετικά σημαντικό επίτευγμα.
Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Ινδίας και Κίνας είναι υψίστης σημασίας για τη Ρωσία και τον μη δυτικό κόσμο, γι' αυτό και η συνάντηση μεταξύ του Xi και του Modi στο Καζάν είναι τόσο σημαντική. Τελικά, οι ΗΠΑ θα πρέπει να εμποδιστούν να επηρεάσουν τις σχέσεις στο τρίγωνο RIC - και αυτό θα αποτελέσει σημαντική συμβολή στην ενίσχυση των BRICS.
4
Comments