Ο μετασχηματισμός των Ταλιμπάν* ή μια παραπλανητική τακτική; Nikolai Bobkin Το Αμερικανικό φιάσκο στο Αφγανιστάν, όπου ένας αμερικανικά εκπαιδευμένος και εξοπλισμένος Αφγανικός στρατός 300.000 ανδρών κατέρρευσε μέσα σε λίγες ώρες, δείχνει τα όρια της αμερικανικής ισχύος. Η Αμερική θα αναγκαστεί αναμφίβολα να αθετήσει πολλές από τις δεσμεύσεις της στην περιοχή. Είναι καιρός να εξετάσουμε ποια είναι τα διδάγματα που πρέπει να αντλήσουμε από την Αμερικανική κατοχή του Αφγανιστάν.
Για τις ειρηνικές εξελίξεις στην γειτονιά του Αφγανιστάν, ίσως ένα από τα πιο ενδιαφερόμενα μέρη είναι η Τεχεράνη. Τα χρόνια που προηγήθηκαν της εισβολής των ΗΠΑ, οι Ταλιμπάν είχαν τεταμένες σχέσεις με το Ιράν. Η αντιπαράθεση κλιμακώθηκε σε σημείο που η ιρανική κυβέρνηση και οι δυνάμεις του IRGC βοήθησαν ουσιαστικά τις αμερικανικές δυνάμεις μετά την Αμερικανική εισβολή το 2001. Αυτό οφειλόταν εν μέρει σε μια διαμάχη μεταξύ του Ιράν και των απαγορευμένων από τη Ρωσία Ταλιμπάν*, αλλά περισσότερο στον φόβο της Τεχεράνης να μην επιβαρύνει τις σχέσεις της με την Αμερική μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, η στρατηγική του Ιράν άλλαξε. Το Ιράν δεν εμπόδισε τους Ταλιμπάν να αυξήσουν την πίεση στα αμερικανικά στρατεύματα. Μετά την εμφάνιση, το 2015, ενός παρακλαδιού του απαγορευμένου από τη Ρωσία ΙΚ* στο Αφγανιστάν (Vilayat Khorasan), η Τεχεράνη βρήκε μια άλλη οδό συνεργασίας με τους Ταλιμπάν: την αποτροπή των ακραίων υποστηρικτών των τζιχαντιστών που αποτελούσαν απειλή για τα σύνορα του Ιράν. Στα τέλη του 2018, το Ιράν επιβεβαίωσε για πρώτη φορά ότι φιλοξένησε αντιπροσωπεία των Ταλιμπάν στο έδαφός του για συνομιλίες. Με τον τρόπο αυτό, η Αφγανική κυβέρνηση ήταν ενήμερη για τη συνάντηση. Μετά την αποχώρηση του προέδρου Ασράφ Γάνι και την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν, αρκετοί Ιρανοί αξιωματούχοι χαιρέτισαν την κατάρρευση της κυβέρνησης μαριονέτας και επέδειξαν θετική στάση απέναντι στους Ταλιμπάν. Προς το παρόν, το Ιράν δεν έχει αποκλείσει μια ειρηνική έκβαση στο Αφγανιστάν και το σχηματισμό μιας κυβέρνησης στην Καμπούλ με την οποία θα μπορεί να έχει κανονικές σχέσεις. Οι εκπρόσωποι των Ταλιμπάν έχουν υποσχεθεί να εμποδίσουν το Αφγανιστάν να γίνει ορμητήριο για οποιονδήποτε από τους γείτονές του, πράγμα ζωτικής σημασίας για το Ιράν, το οποίο έχει πολλά συμφέροντα στο Αφγανιστάν, ενώ οι Ταλιμπάν χρειάζονται συμμάχους στο εξωτερικό. Το Ιράν, όπου ζουν 3 εκατομμύρια Αφγανοί, αναμένει ένα νέο κύμα μετανάστευσης. Οι ιρανικές αρχές έχουν επιβάλει ειδικό καθεστώς κατά μήκος τμημάτων των ιρανο-αφγανικών συνόρων. Σε τρεις επαρχίες που συνορεύουν με το Αφγανιστάν έχουν δημιουργηθεί καταυλισμοί για τους μετανάστες. Πολλοί Αφγανοί που ζουν στο Ιράν - τόσο οι καταγεγραμμένοι πρόσφυγες όσο και οι οικονομικοί μετανάστες - φοβούνται για τους συγγενείς και τους φίλους που παραμένουν στο Αφγανιστάν. Περισσότεροι από 1.200 Ιρανοί και Αφγανοί ακτιβιστές έγραψαν στα Ηνωμένα Έθνη, σε άλλους διεθνείς φορείς, σε αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, ζητώντας "υπεύθυνη δράση" για την εξασφάλιση της ειρήνης στο Αφγανιστάν, προστατεύοντας τα δικαιώματα του λαού του, ιδίως των γυναικών. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το σιιτικό Ιράν έχει ηθική υποχρέωση απέναντι στη σιιτική κοινότητα του Αφγανιστάν να την προστατεύσει από οποιαδήποτε θρησκευτική βία. Προς το παρόν οι Ταλιμπάν έχουν υποσχεθεί να μην παραβιάσουν τα δικαιώματα των σιιτών. Οι Ιρανοί δεν έχουν παραβλέψει τους εξωτερικούς συμμάχους των Ταλιμπάν που έρχονται αντιμέτωποι με την Τεχεράνη, κυρίως τη Σαουδική Αραβία. "Οι Ταλιμπάν χρηματοδοτούνταν, μεταξύ άλλων, από το Ριάντ και οι Σαουδάραβες μπορεί να έχουν ως στόχο στο νέο Αφγανιστάν να υποδαυλίσουν τη σύγκρουση των Ταλιμπάν με το Ιράν. Όταν οι Ταλιμπάν βρέθηκαν για πρώτη φορά στην εξουσία στο Αφγανιστάν (1996-2001), η Σαουδική Αραβία ήταν ένα από τα τρία κράτη που αναγνώρισαν επίσημα την κυβέρνηση της ισλαμιστικής ομάδας. Τα άλλα δύο ήταν το Πακιστάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Το Ριάντ παρέμεινε ένας από τους σημαντικότερους συμμάχους των Ταλιμπάν όλα αυτά τα χρόνια, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότηση. Το βασίλειο βρισκόταν επίσης στον κατάλογο του ΟΗΕ με τις χώρες για τις οποίες υπάρχουν υποψίες ότι προμήθευαν όπλα στους Ταλιμπάν για να παρακάμψουν το διεθνές εμπάργκο όπλων. Ωστόσο, η σχέση τους δεν ήταν πάντα συμμαχική. Το 1998, οι Σαουδάραβες ζήτησαν από τους Ταλιμπάν να εκδώσουν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, ο οποίος είχε καταφύγει στο Αφγανιστάν. Οι Ταλιμπάν αρνήθηκαν. Αυτό οδήγησε σε σημαντική επιδείνωση των σχέσεων. Τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 2001 επιτάχυναν την κατάρρευση της συμμαχίας, με τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ να διακόπτουν κάθε δεσμό με το Αφγανιστάν, όπου τότε κυβερνούσαν οι Ταλιμπάν. Το Ριάντ θα φοβάται τώρα ότι οι Ταλιμπάν θα επιτρέψουν στην απαγορευμένη από τη Ρωσία Αλ Κάιντα* να διεξάγει αντισαουδαραβικές δραστηριότητες από το αφγανικό έδαφος. Οι μαχητές της Αλ Κάιντα πανηγυρίζουν ήδη για μια "ιστορική ήττα" των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Ισραήλ, ένας άλλος αντίπαλος του Ιράν, ελπίζει να επωφεληθεί έμμεσα από τη νίκη των Ταλιμπάν στην αντιπαράθεσή του με την Τεχεράνη. Και προφανώς, ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης Ταλιμπάν από ένα σουνιτικό κίνημα με θρησκευτική-φονταμενταλιστική ιδεολογία δεν αποτελεί καλό οιωνό για το σιιτικό καθεστώς της Τεχεράνης. Το λαθρεμπόριο ναρκωτικών από το Αφγανιστάν, η εισροή Αφγανών προσφύγων στο Ιράν και η επιδείνωση της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης εκεί προβλέπεται επίσης να αυξηθούν. Από την άποψη αυτή, το Ισραήλ επιτρέπει αυξημένη συνεργασία με σουνιτικά κράτη όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Κουβέιτ. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι η αυξημένη αστάθεια στη Μέση Ανατολή δεν θα ωφελήσει το εβραϊκό κράτος. Η νίκη των Ταλιμπάν ενθαρρύνει τις παλαιστινιακές ομάδες αντίστασης, οι ηγέτες των οποίων παραλληλίζουν τον αγώνα των Ταλιμπάν κατά του καθεστώτος μαριονέτας στην Καμπούλ με τον αγώνα τους κατά του Ισραήλ. Όπως η ήττα της φιλοαμερικανικής κυβέρνησης στην Καμπούλ, οι μετριοπαθείς ηγέτες της Παλαιστινιακής Αρχής θα μπορούσαν να ηττηθούν από ισλαμιστικές ομάδες εντός του παλαιστινιακού κινήματος. Πολλά εξαρτώνται από τη συμπεριφορά των Ταλιμπάν. Οι αρχικές τους δηλώσεις χαρακτηρίζονταν από έναν ορισμένο ρεαλισμό, μια ετοιμότητα για συμβιβασμό και τη συνειδητοποίηση ότι η χώρα που έχασαν πριν από 20 χρόνια έχει αλλάξει. "Οι Ταλιμπάν προσέφεραν αμνηστία σε όλους τους δημόσιους υπαλλήλους και κάλεσαν τους στρατιώτες του πρώην στρατού να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις τους. Οι ηγέτες των Ταλιμπάν μιλούν για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, επιτρέποντας στα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο και στις γυναίκες να παραμένουν στην εργασία τους, εφόσον καλύπτονται από το πέπλο. Το αν αυτό αποτελεί απόδειξη της μεταμόρφωσης του κινήματος ή μια παραπλανητική τακτική για να σπάσει η απομόνωση, μένει να το δούμε. Φωτογραφία λεζάντας: Σιιτική πομπή στην Καμπούλ, Αύγουστος 2021.
https://www.fondsk.ru/news/2021/08/31/afganistan-pod-vlastju-talibov-i-iran-54362.html
Commentaires