"Ήμουν υπέρ των ΗΠΑ, όχι πια": Οι Βρετανοί λόρδοι βρίζουν την Αμερική

© AP Photo / Alastair Grant Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, Λονδίνο - RIA Novosti, 1920, 26.08.2021

Dmitry Kosyrev Η έκτακτη σύνοδος κορυφής της G7 στη Βρετανία αποτελεί μια ιδιαίτερη σελίδα στην τρέχουσα αγωνία της Δύσης. Στην αρχή, πολλοί ανησύχησαν: τι πράγμα, μια έκτακτη σύνοδος κορυφής, αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ.

Όμως αποδείχθηκε ότι επρόκειτο απλώς για μια τηλεδιάσκεψη, με τον Αμερικανό πρόεδρο να δίνει μια έκθεση προόδου σχετικά με την αποχώρηση της Δύσης από το Αφγανιστάν (η οποία πρέπει να έχει τελειώσει μέχρι τις 31 Αυγούστου για τους Αμερικανούς), ενώ σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι έκαναν χαλαρές παρατηρήσεις. Μόνο οι Βρετανοί δεν βρίσκονταν σε λίθαργο - αντίθετα, υπήρχε πολύ έντονη συγκίνηση από την πλευρά του Λονδίνου. Οι προσδοκίες από τη σύνοδο κορυφής ήταν υψηλές: για παράδειγμα, οι ηγέτες του δυτικού κόσμου επρόκειτο να ξεκαθαρίσουν τις θέσεις τους σχετικά με τη μελλοντική αναγνώριση ή μη του καθεστώτος των Ταλιμπάν* και να τις ανακηρύξουν ως διεθνές πρότυπο. Αλλά δεν δήλωσαν κάτι σαφές - είπαν απλώς ότι θα εξετάσουν τη συμπεριφορά του νέου καθεστώτος. Για κάποιο λόγο, έγραψαν στο τελικό έγγραφο ότι η εκκένωση από την Καμπούλ πρέπει να συνεχιστεί τόσο πριν όσο και μετά τις 31 Αυγούστου. Αλλά το μόνο για το οποίο μιλούσαν γενικά ήταν το πόσο γρήγορο θα έπρεπε να είναι. Κάποιοι ήθελαν να πείσουν τους Αμερικανούς να τρέξουν λίγο πιο αργά για να έχουν χρόνο οι άλλοι, αλλά δεν συμφώνησαν. Παρ' όλα αυτά, το γεγονός ήταν αξιοσημείωτο με τον δικό του τρόπο. Το κυριότερο είναι ότι η συνάντηση συγκλήθηκε από τους Βρετανούς και ότι προήδρευσε ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, ενώ ο ρόλος και η θέση των Βρετανών στην όλη ιστορία της περιβόητης απόδρασης από τους Ταλιμπάν είναι εξαιρετικός. Είναι σαφές ότι οι Αμερικανοί, με τη μονομερή απόφασή τους να τερματίσουν την επιχείρηση στο Αφγανιστάν και να αποσύρουν ταχέως τα στρατεύματά τους, επέφεραν πλήγμα σε όλους τους συμμάχους, την G7, το ΝΑΤΟ και ούτω καθεξής. Αλλά σε αυτή τη συμμαχία, κάποιοι είναι πιο ίσοι από άλλους. Κάποιες χώρες έπρεπε να είναι βορά για τα κανόνια, αλλά όχι περισσότερο από ένα τάγμα- ο ίδιος γελοίος ρόλος δόθηκε όχι καν στα μέλη, αλλά σε υπομονάδες του ΝΑΤΟ, όπως οι Ουκρανοί. Το Ηνωμένο Βασίλειο, από την άλλη πλευρά, ξεχωρίζει. Αυτό που συνέβη έχει πολλές πτυχές. Το πιο προφανές είναι ότι το Αφγανιστάν δεν είναι μια ξένη χώρα για τους Βρετανούς. Όλοι θυμούνται την πρώτη ιστορία για τον Σέρλοκ Χολμς, όπου ο μελλοντικός συγκάτοικος του, ο νεαρός στρατιωτικός γιατρός Τζον Γουάτσον (όχι ο Γουάτσον) έρχεται σε αυτόν. Και μια από τις πρώτες ερωτήσεις του Χολμς είναι: "Ήσουν στο Αφγανιστάν, βλέπω;". Οπότε ο δάσκαλος του συμπεράσματος αποδεικνύει αμέσως ότι ένας τραυματισμένος Αφγανός βετεράνος της αυτοκρατορίας είναι πράγματι ορατός με γυμνό μάτι. Σήμερα, οι σπασμοί θυμού και απόγνωσης στην πρώην υπερδύναμη είναι πολύ πιο έντονοι από ό,τι στην επίσης πρώην υπερδύναμη των ΗΠΑ. Με τους Αμερικανούς, όλα καταλήγουν σε ένα απλό ερώτημα: γιατί τρέχουμε τόσο γρήγορα και ποιος είναι ο πρόεδρός μας; Αλλά οι Βρετανοί αντιμετωπίζουν ένα πιο δύσκολο ερώτημα: πώς πρέπει να ζήσουμε τώρα, ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης ενός έθνους και μιας δύναμης, ακόμη και χωρίς υπερδύναμη; Οι σκηνές εκτυλίσσονται ως εξής. "Κύριοι, σε όλη μου τη ζωή ήμουν ένας άνθρωπος υπέρ των Αμερικανών και καλοπροαίρετος απέναντι στις ΗΠΑ, αλλά δεν είμαι πλέον έτσι", είναι τα λόγια του Λόρδου Μπλένκατρ. Παρεμπιπτόντως, πότε συνέβη ποτέ η περίπτωση η άνω βουλή του κοινοβουλίου μιας χώρας να χτυπά ομόφωνα και διακομματικά μια άλλη και συμμαχική χώρα; Ο λόρδος Dennett συνεχίζει: "Με την αποχώρηση των Αμερικανικών στρατευμάτων, οι άλλοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων και ημών, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αποχωρήσουν επίσης". Λόρδος Ρίκετς: "Η βρετανική προτεραιότητα τώρα είναι να εκτιμηθεί η ζημιά στο ΝΑΤΟ, <...> να επικεντρωθούμε στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και στον κίνδυνο της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ευρώπη. Εκεί θα πρέπει το Ηνωμένο Βασίλειο να εφαρμόσει την ενέργειά του για την εθνική του ασφάλεια, αντί να στρέφεται προς τις υποθέσεις του Ινδο-Ειρηνικού". Λόρδος Sturrup: "Εάν οι δυτικές δυνάμεις πρόκειται να αντισταθούν στις επιθέσεις της Κίνας στην τρέχουσα διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες, θα χρειαστούν συμμάχους στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού που είναι πολιτικά, οικονομικά και τεχνολογικά ισχυροί. Τώρα, όμως, ποιος θα συμπορευτεί με τις ΗΠΑ, όταν η ηγεσία της χώρας αυτής έχει αποδειχθεί τόσο λάθος φίλος του Αφγανιστάν;". Οι Βρετανοί συνεργάζονται πολύ στενά με την Αμερική τα τελευταία είκοσι χρόνια, ακολουθώντας τις δικές τους αρκετά σαφείς πολιτικές στη Μέση Ανατολή. Κατά τη διάρκεια της κατοχής του Ιράκ εξασφάλισαν ένα είδος προσωπικού οικόπεδου γύρω από τη Βασόρα, προσπαθώντας να διαπραγματευτούν με τους τοπικούς σιίτες εκεί και να αναπτύξουν τα οικονομικά τους συμφέροντα. Στο Αφγανιστάν, επίσης, προτίμησαν να συνεργαστούν με σιίτες και ανέπτυξαν καλούς δεσμούς με τη Βόρεια Συμμαχία και γενικά με το βόρειο τμήμα της χώρας. Η δυτική συμμαχία εδώ έμοιαζε με "τις ΗΠΑ συν τους Βρετανούς και όλους τους υπόλοιπους". Υπήρχε δηλαδή μια σχετικά ανεξάρτητη πολιτική του Λονδίνου, ίσως και έξυπνη - και τώρα έχει καταρρεύσει. Είναι μάταιη άσκηση σήμερα να ξεκαθαρίσουμε τον πανικό ή την παραπληροφόρηση που κατακλύζει τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης (και αναπαράγεται στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης). Είναι προφανές ότι η επικοινωνία μεταξύ των δύο κυβερνήσεων δεν έχει λειτουργήσει καλά. Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, οι σύμμαχοι δεν έχουν φροντίσει για την τύχη των τεσσάρων χιλιάδων Βρετανών στρατιωτών που σταθμεύουν στο Αφγανιστάν, ενώ άλλοι λένε για έξι χιλιάδες. Στην σύνοδο κορυφής ειπώθηκε ότι είχαν απομείνει μόνο χίλιοι. Δεν είναι σαφές αν αληθεύει ότι οι Βρετανοί, οι οποίοι ήλεγχαν τη νότια πύλη του αεροδρομίου της Καμπούλ, δεν άφησαν τους συμπολεμιστές τους από τα αμερικανικά στρατεύματα να περάσουν από αυτήν. Ή ότι ένας συγκεκριμένος στρατηγός είπε σε έναν Βρετανό συμπολεμιστή του: σταματήστε να σώζετε ανθρώπους στην Καμπούλ, φαινόσαστε κακοί στο παρελθόν σας Όμως όλη αυτή η πολιτική και δημοσιογραφική διαμάχη θέτει πράγματι τη μεγάλη (χωρίς ειρωνεία) χώρα μπροστά σε μερικά δύσκολα ερωτήματα, πέραν αυτών που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια. Θυμηθείτε την ιστορία του Brexit - την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά από πολλές αγωνίες. Ελάχιστοι εκεί σήμερα το μετανιώνουν, βλέποντας τον απόντα ευρωπαϊκό ρόλο στη σημερινή αφγανική φρίκη και στις διεθνείς υποθέσεις γενικότερα. Όπως είναι κατανοητό, η μετατροπή της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας σε σφραγιστήριο για την παραγωγή κουραστικών οδηγιών και κανόνων σχετικά με το πώς πρέπει να ζουν οι Βρετανοί δεν ικανοποιεί το μισό περίπου πληθυσμό της. Αλλά υπάρχει μια απόχρωση. Ιδεολογικά - και όσον αφορά τη στάση της απέναντι στους Ευρωπαίους - η χώρα είναι τόσο διχασμένη όσο και οι Πολιτείες. Αυτοί που ψήφισαν κατά της Ευρώπης περίμεναν να κυβερνήσουν τον κόσμο, αν όχι τον κόσμο, τότε τη Δύση, σε συνδυασμό με τους Αμερικανούς. Και με εκείνους που είναι πιο πιθανό να συνταχθούν με τον Ντόναλντ Τραμπ. Το αφγανικό επεισόδιο, από την άλλη πλευρά, αφήνει τη Βρετανία στρατηγικά μόνη της, από την οποία δεν είναι σαφές πού θα πάει και γιατί. *Τρομοκρατική οργάνωση απαγορευμένη στη Ρωσία. https://ria.ru/20210826/velikobritaniya-1747249305.html