© REUTERS / Jeenah Moon
Μετάδοση της ομιλίας του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν για την κατάσταση στο Αφγανιστάν στην Times Square της Νέας Υόρκης - RIA Novosti, 1920, 20.08.2021
Ουκρανός πολιτικός επιστήμονας Vladimir Kornilov
Volodymyr Kornilov
"Ο Μπάιντεν πρέπει να φύγει!" - Μετά τα ταπεινωτικά για την Αμερική γεγονότα στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, το αίτημα αυτό ακούγεται όλο και πιο συχνά. Το hashtag #ImpeachBiden έχει γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή στο αμερικανικό Twitter τις τελευταίες ημέρες. Για πρώτη φορά από την εποχή της προεδρίας του 46ου προέδρου, η συνολική δημοτικότητά του έπεσε κάτω από το 50% και, κρίνοντας από τις τάσεις, στοχεύει σε αρνητικές τιμές με τον αριθμό των αποδοκιμαστών να υπερβαίνει τον αριθμό των υποστηρικτών των πολιτικών του.
Το κάλεσμα του Ντόναλντ Τραμπ για "ο Μπάιντεν πρέπει να φύγει ντροπιασμένος" έγινε αμέσως πραγματικότητα. Σφοδρή υποστηρίκτρια του προηγούμενου προέδρου, η βουλευτής Marjorie Taylor Green δήλωσε ότι έχει αρχίσει τις πρακτικές εργασίες για την προετοιμασία μιας διαδικασίας μομφής από το Κογκρέσο κατά του Joe Biden. Σε μια συνομιλία μαζί της, ο Steve Bannon, δεξιός Ρεπουμπλικανός στρατηγιστής και ένας από τους κύριους ιδεολόγους του "Τραμπισμού", πρότεινε μια νέα τακτική για τους αντιπάλους του σημερινού προέδρου: μετά τις εκλογές του 2022, η Βουλή των Αντιπροσώπων εκλέγει τον Τραμπ πρόεδρό της αντί της Νάνσι Πελόζι για τουλάχιστον 100 ημέρες, ο τελευταίος υποβάλλει τον Μπάιντεν σε διαδικασία μομφής, ξεκινώντας έτσι την προεκλογική του εκστρατεία. Επιπλέον, ο Τραμπ δεν χρειάζεται καν να εκλεγεί στο Κογκρέσο: θεωρητικά, ένας μη βουλευτής θα μπορούσε να γίνει Πρόεδρος της Βουλής (κάτι που, ωστόσο, δεν έχει συμβεί ποτέ στην πράξη).
Βέβαια, το σενάριο μιας μομφής φαίνεται να είναι εξαιρετικά απίθανο σε όλους. Αλλά οι Δημοκρατικοί φαίνεται να προετοιμάζονται για την επιχείρηση "Διάδοχος" για κάθε ενδεχόμενο. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ο τρόπος με τον οποίο περιφρουρούν προσεκτικά την αντιπρόεδρο Καμάλα Χάρις από την αρνητικότητα που σχετίζεται με το θέμα του Αφγανιστάν τις τελευταίες ημέρες. Ξαφνικά ξεχάστηκε ο όρος "κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις", δεν στέκεται πίσω από τον πρόεδρο με ένα ανούσιο χαμόγελο, σε αντίθεση με τις προηγούμενες ημέρες, δεν μίλησε ούτε μια φορά για την τραγωδία στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, έκανε δημόσια εμφάνιση μόνο την Τετάρτη κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας υπό τον πρόεδρο, και ακόμη και τότε προκάλεσε γέλιο στα κοινωνικά δίκτυα στην προσπάθειά της να φανεί απαρατήρητη στη συνεδρίαση. Αλήθεια, ακόμη και ο δημοκρατικός Τύπος παραδέχεται ότι η Χάρις δεν θα αποφύγει την κριτική για τον ρόλο της στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τη στρατηγική εξόδου από το Αφγανιστάν.
Ο Μπάιντεν και η ομάδα του δεν προσέφεραν δημοτικότητα στην ενημέρωση που ο πρόεδρος κανόνισε σε σχέση με τη νίκη των Ταλιμπάν, έχοντας επιστρέψει επειγόντως από τις διακοπές από αυτή την άποψη.
Απαγγέλλοντας μια σειρά από άκρως αμφιλεγόμενες φράσεις και κατηγορώντας μόνο τους Αφγανούς για την ήττα της Αμερικής, ο Μπάιντεν έδειξε καλή φυσική κατάσταση, ξεφεύγοντας γρήγορα από τις άβολες ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Και είχαν πολλά να ρωτήσουν τον ηγέτη τους. Ειδικότερα, να θυμηθούμε την υπόσχεσή του πριν από λίγο περισσότερο από ένα μήνα ότι κανείς δεν θα δει σκηνές στην Καμπούλ "σε καμία περίπτωση" παρόμοιες με την εκκένωση της Σαϊγκόν (Νότιο Βιετνάμ) το 1975 και ότι οι Ταλιμπάν δεν θα μοιάζουν από τη δύναμή τους με το στρατό του Βόρειου Βιετνάμ και επομένως δεν θα μπορούσαν να πάρουν τον έλεγχο της Καμπούλ και ολόκληρου του Αφγανιστάν. Σκεφτείτε ότι αυτός ο άνθρωπος καυχιόταν μόλις μερικές εβδομάδες νωρίτερα ότι ο Ρώσος πρόεδρος ζήλευε το υψηλό επίπεδο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.
Κρίνοντας από τις νευρικές απαντήσεις του Μπάιντεν και της ομάδας του σε κάθε ερώτηση σχετικά με τους παραλληλισμούς μεταξύ Βιετνάμ-1975 και Αφγανιστάν-2021, οι αναλογίες είναι άκρως προσβλητικές για τον Αμερικανό πρόεδρο. Και μετά την εμφάνιση ελικοπτέρων πάνω από την οροφή της αμερικανικής πρεσβείας στην Καμπούλ (δηλαδή τις ίδιες σκηνές που ο Μπάιντεν υποσχέθηκε στις 8 Ιουλίου να μην επιτρέψει "σε καμία περίπτωση") μόνο ένας τεμπέλης δεν κάνει αυτές τις αναλογίες. Ο λόγος της ανησυχίας του επικεφαλής του Λευκού Οίκου είναι προφανής: πρόκειται για ένα προσωπικό του θέμα.
Εξάλλου, η πολιτική καριέρα του Μπάιντεν ξεκίνησε στην πραγματικότητα με το θέμα του Βιετνάμ. Με αυτό το θέμα κέρδισε εντυπωσιακά τις πρώτες του εκλογές το 1972, γινόμενος ο νεότερος γερουσιαστής των ΗΠΑ. Ήταν οι συζητήσεις για τη στρατηγική εξόδου από το Βιετνάμ εκείνο το έτος 1975, όταν ο Μπάιντεν σφυρηλάτησε την εικόνα του ειδικού στις διεθνείς υποθέσεις και του υπερασπιστή των εθνικών συμφερόντων με αρχές. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, μετά την εμφάνιση των περιβόητων εικόνων από το αεροδρόμιο της Καμπούλ, πολλά αμερικανικά μέσα ενημέρωσης αποφάσισαν να υπενθυμίσουν τη θέση που κατείχε ο νεαρός γερουσιαστής Μπάιντεν όταν παρόμοιες φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν από τη Σαϊγκόν το 1975.
Μελετώντας τις απόψεις του Μπάιντεν από εκείνα τα χρόνια, θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι τότε γεννήθηκε η σημερινή στρατηγική εξόδου από το Αφγανιστάν. Αλλά το 1975 βρισκόταν σε θέση σκληρής κριτικής προς τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο Τζέραλντ Φορντ, γεγονός που βοήθησε τον νεαρό Δημοκρατικό να κερδίσει πολιτικούς πόντους. Και τώρα που ο Μπάιντεν παίρνει τις δικές του αποφάσεις και πρέπει να λογοδοτήσει γι' αυτές, η ίδια στρατηγική που υποστήριξε πριν από μισό αιώνα αποδεικνύεται ότι απέτυχε πλήρως. Αυτό στο οποίο ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ έχτισε την καριέρα του, τον οδηγεί τώρα στην πολιτική καταστροφή.
Και η καριέρα του το 1975 χτίστηκε πάνω στην απόλυτη προδοσία των χθεσινών συμμάχων του, των αρχών και του στρατού του Νοτίου Βιετνάμ. Δεν υπήρξε πιο σφοδρός αντίπαλος της εκκένωσης των Βιετναμέζων από τη Σαϊγκόν από τον νεαρό Τζο Μπάιντεν στη Γερουσία εκείνη την εποχή. Αντιτάχθηκε σθεναρά στη χορήγηση κονδυλίων για την εκκένωση, δηλώνοντας: "Δεν πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποχρέωση, ηθική ή άλλη, να εκκενώσουν ξένους υπηκόους... Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καμία υποχρέωση να εκκενώσουν έναν ή χίλιους Νοτιοβιετναμέζους". Σε μια συζήτηση πρόσωπο με πρόσωπο με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ, ο γερουσιαστής Μπάιντεν δήλωσε ότι δεν θα υποστήριζε τη διάσωση των συμμάχων των ΗΠΑ στο Νότιο Βιετνάμ. "Θα ψηφίσω οποιοδήποτε ποσό για την απομάκρυνση των Αμερικανών. Δεν είμαι διατεθειμένος να το αναμείξω με την απομάκρυνση των Βιετναμέζων".
Αυτή είναι η εξήγηση για την τρέχουσα στρατηγική της εσπευσμένης φυγής των Αμερικανών από την Καμπούλ. Αυτή είναι η εξήγηση για τα πυρά των Αμερικανών πεζοναυτών μέσα στο απελπισμένο πλήθος των Αφγανών στο αεροδρόμιο, για τους Αφγανούς νέους που τυλίχτηκαν γύρω από το σύστημα προσγείωσης του αεροπλάνου της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας και για τους ανθρώπους που έπεσαν από τον ουρανό. Πώς μπορεί κανείς να μην παραλληλίσει τη στάση του Μπάιντεν το 1975 για τους συμμάχους του Βιετνάμ με τα κυνικά λόγια της πρέσβειρας των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ ότι "οι φίλοι και οι σύμμαχοί μας δεν κρέμονται από αεροπλάνα". Αλλά γι' αυτό όλοι αυτοί οι παραλληλισμοί είναι προσωπικά οδυνηροί για τον Μπάιντεν: η αποτυχία της στρατηγικής εξόδου των ΗΠΑ από τον πόλεμο το 2021 αποκαλύπτει επίσης την αποτυχία των πολιτικών στις οποίες ο σημερινός πρόεδρος έχει ποντάρει από τα νεανικά του χρόνια.
Και θυμηθείτε πώς πριν από ένα χρόνο έχτισε την εκστρατεία του στην κριτική για τη στάση του Τραμπ να αγνοεί τους συμμάχους των ΗΠΑ, ανακοινώνοντας δυνατά στις αρχές της θητείας του: "Η Αμερική επέστρεψε. Τώρα, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αναρωτιούνται ποιο είναι το νόημα μιας συμμαχίας με την οποία η Ουάσινγκτον δεν συμφώνησε ούτε καν στην απόφαση να αποσυρθεί από το Αφγανιστάν, όπου υποτίθεται ότι θα ήταν μια επιχείρηση του ΝΑΤΟ και όχι μόνο του Πενταγώνου. Για να μη μιλήσουμε για την απότομη λήθη του Μπάιντεν σχετικά με το καθεστώς του "μείζονος συμμάχου των ΗΠΑ εκτός ΝΑΤΟ",το οποίο εξακολουθεί να έχει κατά κάποιο τρόπο το Αφγανιστάν (για να μην αναφέρουμε την Ουκρανία, που ανυπομονεί να πάρει αυτόν τον τίτλο). Αν ακόμη και το CNN, το οποίο μέχρι πρότινος υπηρετούσε πιστά τον Μπάιντεν σε όλα τα μέτωπα, γράφει ότι για τους συμμάχους των ΗΠΑ η σημερινή πολιτική της Ουάσιγκτον θυμίζει περισσότερο το σύνθημα του Τραμπ "πρώτα η Αμερική" (όπως μπορείτε να φανταστείτε, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μεγαλύτερη προσβολή για τους Δημοκρατικούς), αυτό υποδηλώνει ότι ο Μπάιντεν έχει προβλήματα και στο δικό του στρατόπεδο.
Τώρα ορισμένοι Αμερικανοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η ντροπή της Καμπούλ, αν και θα βλάψει ελαφρώς την εικόνα του Μπάιντεν, θα έχει μικρή επίδραση στις επόμενες εκλογές. Παραλληλίζοντας και πάλι με την ατίμωση της Σαϊγκόν του 1975, υποστηρίζουν ότι το θέμα δεν επηρέασε ιδιαίτερα την προεδρική εκστρατεία του 1976, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ είχαν καταληφθεί από την "βιετναμοποίηση" της εσωτερικής πολιτικής πολύ περισσότερο από ό,τι επηρεάζονται σήμερα από τους πολέμους στο Αφγανιστάν ή το Ιράκ.
Αυτή φαίνεται να είναι η ελπίδα (ή τουλάχιστον ήταν μέχρι πρόσφατα) του ίδιου του επικεφαλής του Λευκού Οίκου. Αν κρίνουμε από το βιβλίο του George Packer "Our Man", ενώ ήταν ακόμα αντιπρόεδρος, ο Biden επέμενε να αποχωρήσει από το Αφγανιστάν, ανεξάρτητα από τυχόν ανθρωπιστικές απώλειες ή ζημιά στην εικόνα του. Η απάντησή του σε αυτές τις σκέψεις ήταν: "Γάμα το ("f...k that"). Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε γι' αυτό. Το κάναμε στο Βιετνάμ. Ο Νίξον και ο Κίσινγκερ τη γλίτωσαν".
Το αν ο Μπάιντεν μπορεί να τη γλιτώσει, θα το δείξει το εγγύς μέλλον. Τα γεγονότα στο Αφγανιστάν αποκάλυψαν παραστατικά την αδυναμία της Αμερικής και της σημερινής πολιτικής ηγεσίας της, η οποία δεν έχει στρατηγικό όραμα ούτε καν βραχυπρόθεσμο. Οι αντίπαλοι του Μπάιντεν εντός και εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών θα μπορούσαν και σίγουρα θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν αυτές τις αδυναμίες. Η Καμπούλ 2021 μπορεί να είναι η αρχή του τέλους της πολιτικής του καριέρας, η οποία ξεκίνησε τόσο λαμπρά με τα γεγονότα στη Σαϊγκόν τη δεκαετία του 1970.
*Τρομοκρατική οργάνωση απαγορευμένη στη Ρωσία.