Το Ουζμπεκιστάν ανακαλεί τη ρωσική γλώσσα και ετοιμάζεται να κατασκευάσει ρωσικό πυρηνικό εργοστάσιο

© Φωτογραφία : από το προσωπικό αρχείο της Natalya Ten Natalya Ten. Χίβα. Ichan-Kala - RIA Novosti, 1920, 19.07.2021.

Μόλις ολοκληρώθηκε δωδεκαήμερο ταξίδι εργασίας ομάδας ειδικών του ΔΟΑΕ στο Ουζμπεκιστάν. Κατά τη διάρκεια των εργασιών τους, οι ξένοι επισκέπτες έλεγξαν όχι μόνο την ετοιμότητα της τεκμηρίωσης του έργου, αλλά και τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνονται, τόσο όσον αφορά τη φυσική προστασία της μελλοντικής εγκατάστασης όσο και την πρόληψη της διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Το συμπέρασμα της επιτροπής, πέρα από τις επίσημες παραποιήσεις, είναι απλό: το Ουζμπεκιστάν είναι απολύτως έτοιμο να κατασκευάσει τον πρώτο πυρηνικό σταθμό του.

Η ρωσική κοινωνία έχει αναπτύξει μια εικόνα του Ουζμπεκιστάν ως μια μάλλον φτωχή χώρα από την οποία έρχονται μαζικά ικανοί άνδρες και γυναίκες σε αναζήτηση εργασίας και καλύτερης ζωής. Η άποψη αυτή είναι μόνο εν μέρει αληθινή. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σταθερή αύξηση των οικονομικών δεικτών στη Δημοκρατία. Για παράδειγμα, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν το 2019 (τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία) αυξήθηκε κατά 5,6% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, φθάνοντας τα 57,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,6% σε 1.724 δολάρια την ίδια περίοδο. Δεν είναι πολλά, αλλά αν θυμάστε ότι η αύξηση αυτή είναι σταθερή και παρατηρείται τα τελευταία τρία δύσκολα χρόνια, η δυναμική είναι αρκετά καλή. Το Ουζμπεκιστάν είναι πλούσιο σε ορυκτά, με κυριότερα το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα. Η χώρα κατατάσσεται στην 11η θέση παγκοσμίως όσον αφορά την παραγωγή φυσικού αερίου με ετήσια παραγωγή 60 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Επιπλέον, η θερμή, ξηρή περιοχή κρύβει πλούτο ουρανίου σε υπόγειες δεξαμενές. Σύμφωνα με τον ΙΑΕΑ, 230 χιλιάδες τόνοι μεταλλεύματος ουρανίου περιμένουν να εξορυχθούν. Εκτός από τους αναφερόμενους πόρους καυσίμων, το Ουζμπεκιστάν διαθέτει εμπορική εξόρυξη χρυσού, χαλκού, φωσφορίτη και μολυβδαινίου. Παραδόξως, με μια τέτοια ποικιλία φυσικού πλούτου, η χώρα αντιμετωπίζει χρόνια έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία οδηγεί σε συνεχείς κυλιόμενες διακοπές ρεύματος. Εάν εξετάσουμε τη δομή της παραγωγής, βλέπουμε ότι η ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας του Ουζμπεκιστάν ανέρχεται σε 61,6 τεραβατώρες, εκ των οποίων περισσότερο από το 85% παράγεται από φυσικό αέριο, ενώ ο άνθρακας παρέχει άλλο ένα 10%. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Το Υπουργείο Ενέργειας, προστατεύοντας τη δική του βιομηχανία, "κατεβάζει τον διακόπτη" για τον πληθυσμό, απενεργοποιώντας τα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλής τάσης ισχύος έξι έως δέκα κιλοβάτ. Η κατάσταση δεν σώζεται ούτε από τις συνεχείς ροές από το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν. Είναι απολύτως κατανοητό γιατί η ουζμπεκική ηγεσία προωθεί με τόση επιμονή τον πυρηνικό σταθμό Tuzkan στην περιοχή Jizzakh, όπου θα εγκατασταθούν δύο ρωσικοί αντιδραστήρες VVER-1200 γενιάς ΙΙΙ+ με συνολική ισχύ 2,4 GW. Και το πρώτο πράγμα που έκανε η Τασκένδη, αμέσως μετά την έγκριση του προγράμματος ενεργειακής ανάπτυξης και τη σύναψη διακρατικής συμφωνίας με τη Ρωσία, ήταν να ανοίξει ένα γραφείο του Εθνικού Πανεπιστημίου Πυρηνικών Ερευνών MEPhI τον Σεπτέμβριο του 2019, όπου άρχισαν αμέσως να εκπαιδεύουν μελλοντικούς πυρηνικούς φυσικούς. Στα ρωσικά, όπως ήταν φυσικό. Παρεμπιπτόντως, λίγο περισσότερο από μισό χρόνο πριν, η κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν, με την υποστήριξη των Ρώσων προστατών, ξεκίνησε ένα μεγάλης κλίμακας κρατικό πρόγραμμα για την "επαναρωσικοποίηση" του σχολικού και πανεπιστημιακού εκπαιδευτικού συστήματος. Αυτή τη στιγμή περισσότεροι από εκατό ειδικοί από το Ρωσικό Παιδαγωγικό Πανεπιστήμιο που φέρει το όνομα του Χέρτσεν εργάζονται στη δημοκρατία. Το καθήκον τους είναι να εκπαιδεύσουν τουλάχιστον 30.000 τοπικούς εκπαιδευτικούς τα επόμενα χρόνια και να κάνουν το πρόγραμμα διδασκαλίας και έρευνας πιο πλούσιο στα ρωσικά. Το Ουζμπεκιστάν επικεντρώνεται στους έξυπνους νέους, έτσι η χώρα διαθέτει ήδη παραρτήματα του Κρατικού Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Πλεχάνοφ, του Εθνικού Ερευνητικού Τεχνολογικού Πανεπιστημίου MISIS, του Πανεπιστημίου Χημικής Τεχνολογίας Μεντελέγιεφ, του Εθνικού Ερευνητικού Πανεπιστημίου MPEI και του Κρατικού Πανεπιστημίου Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου Gubkin. Πριν από ακριβώς ένα χρόνο, τον Ιούνιο του 2020, ιδρύθηκε στο Ουζμπεκιστάν το Ινστιτούτο Γεωλογικών Επιστημών με εντολή του προέδρου Σαβκάτ Μιρζιγιόγεφ - αλλά δεδομένης της έλλειψης δικού τους επιστημονικού προσωπικού, είναι πολύ πιθανό να προσκληθούν εκεί και Ρώσοι ειδικοί, πράγμα που σημαίνει ότι η παρουσία της ρωσικής γλώσσας στην εθνική εκπαίδευση θα γίνει ακόμη πιο εντυπωσιακή. Ο ρυθμός ανάπτυξης του Ουζμπεκιστάν, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, έχει κερδίσει τον σεβασμό που του αξίζει. Αρχικά, η Τασκένδη ονειρεύεται το δικό της πυρηνικό εργοστάσιο μακράς εμβέλειας. Δύο αντιδραστήρες όχι μόνο θα κάλυπταν σημαντικά το εγχώριο έλλειμμα ηλεκτρικής ενέργειας και θα μείωναν την εξάρτηση από τις εισαγωγές, κυρίως από το Τατζικιστάν. Οι παραγόμενες κιλοβατώρες θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στην υπό δημιουργία ενεργειακή γέφυρα Τουρκμενιστάν-Ουζμπεκιστάν-Τατζικιστάν-Αφγανιστάν-Πακιστάν (TUTAP), δηλαδή θα μπορούσε να αλλάξει το καθεστώς του από αέναο εισαγωγέα σε προμηθευτή με γνώμονα το κέρδος. Αλλά τα σχέδια της Τασκένδης δεν περιορίζονται μόνο στον πυρηνικό σταθμό. Αυτή τη στιγμή κατασκευάζονται στο Ουζμπεκιστάν ακόμη οκτώ σταθμοί παραγωγής ενέργειας, εκτός από τους ήδη υπάρχοντες σαράντα οκτώ. Υπογράφηκε συμφωνία με το Τατζικιστάν για την κατασκευή δύο υδροηλεκτρικών σταθμών, του Yevon και του Fandare, στον ποταμό Zarafshan με συνολικό κόστος 550 εκατ. δολάρια ΗΠΑ. Στο Καρακαλπακστάν σχεδιάζεται να κατασκευαστεί ο μεγαλύτερος σταθμός αιολικής ενέργειας στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας με δυναμικότητα 1.500 μεγαβάτ. Οι προσπάθειες αυτές έχουν ήδη φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ενώ το Ουζμπεκιστάν εισήγαγε 7,23 τεραβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως το 2013, μέχρι το 2018 ο αριθμός αυτός είχε μειωθεί σε 2,23 τεραβατώρες. Φυσικά, η αναζήτηση της Τασκένδης για ενεργειακή ανεξαρτησία δεν περιορίζεται στη συνεργασία με τη Ρωσία. Οι Ουζμπέκοι θα κατασκευάσουν το προαναφερθέν αιολικό πάρκο στο Καρακαλπακστάν από κοινού με την ACWA Power της Σαουδικής Αραβίας, ενώ οι νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο στις περιοχές της Τασκένδης και της Μπουχάρα θα κατασκευαστούν από κοινού με την τουρκική Aksa Enerji Uretim A.5. Ωστόσο, το Ουζμπεκιστάν υλοποιεί - χωρίς καμία υπερβολή - βασικά έργα με τη Ρωσία. Η Τασκένδη έχει υιοθετήσει μια σταθερή γραμμή για την απομάκρυνση από την εξαγωγή πρώτων υλών χαμηλού επιπέδου, δηλαδή από την απλή πώληση φυσικού αερίου στο εξωτερικό. Σήμερα, οκτώ από τα 60 δισεκατομμύρια των εξαγωγών φυσικού αερίου πηγαίνουν στην Κίνα, τεσσεράμισι στη Ρωσία και άλλα δυόμισι δισεκατομμύρια στο Καζακστάν. Η χώρα αντιμετωπίζει ένα απλό και ταυτόχρονα πολύ σύνθετο έργο: έως το 2025 πρέπει να σταματήσει εντελώς τις εξαγωγές φυσικού αερίου και να αρχίσει να πωλεί μεταποιημένα προϊόντα, δηλαδή προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία. Και εδώ η χώρα μας καλείται να βοηθήσει. Στις αρχές Ιουνίου, στο XXIV Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, το Ουζμπεκιστάν υπέγραψε συμφωνία με ομάδα ρωσικών εταιρειών για τη χρηματοδότηση της κατασκευής του μεγαλύτερου χημικού συγκροτήματος φυσικού αερίου στην ΚΑΚ με βάση την τεχνολογία MTO (μεθανόλη σε ολεφίνες). Το εργοστάσιο θα κατασκευαστεί στην περιοχή της Μπουχάρα και θα λειτουργεί αποκλειστικά με φυσικό αέριο του Ουζμπεκιστάν, παράγοντας έως και 720.000 τόνους προηγμένων πολυμερών. Στα μέσα του περασμένου μήνα κυκλοφόρησε η είδηση ότι η ρωσική Gazprombank θα δανείσει στο Ουζμπεκιστάν 300 εκατομμύρια δολάρια για τον εκσυγχρονισμό του συγκροτήματος φυσικού αερίου και χημικών προϊόντων Shurtan. Η επιχείρηση λειτουργεί με βάση το δικό της ομώνυμο κοίτασμα συμπυκνωμάτων φυσικού αερίου και μετά τον εκσυγχρονισμό της θα είναι σε θέση να παράγει έως 430 χιλιάδες τόνους πολυαιθυλενίου και έως 280 χιλιάδες τόνους πολυπροπυλενίου. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, άρχισε μια μαζική έξοδος του ρωσόφωνου πληθυσμού από το Ουζμπεκιστάν και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Οι ελίτ των χωρών που έγιναν ξαφνικά ανεξάρτητες βασίστηκαν στον εθνικισμό διαφορετικού βαθμού ριζοσπαστικότητας. Σύντομα όμως έγινε σαφές ότι όπου δεν μιλιούνται πλέον τα ρωσικά, αρχίζει μια μη αναστρέψιμη διαδικασία υποβάθμισης των πάντων και των όλων - από τον πολιτισμό μέχρι την τεχνική υποδομή. Αυτό φαίνεται πιο καθαρά στην Ουκρανία, όπου ο εθνικισμός των σπηλαίων και το μίσος για κάθε τι ρωσικό έχει αντικατασταθεί από την επιστήμη των πυραύλων, τις ωκεανογραφικές αποστολές και την επιστημονική εργασία για την αεριοποίηση του άνθρακα. Το σύγχρονο Ουζμπεκιστάν είναι το πιο σαφές παράδειγμα του γεγονότος ότι η ευεργετική συνεργασία με τη Ρωσία δεν απαιτεί το καθεστώς των αδελφών λαών.Αρκεί να αγαπάς τη χώρα σου και να θυμάσαι τη ρωσική γλώσσα.

https://ria.ru/20210719/uzbekistan-1741745273.html